ئاداب لەگەڵ هاوڕێیان واتە هەمیشە ئامادەبوون بۆیان و دروستکردنی ژینگەیەکی ئینتیمی و گونجاو بۆ گەشەکردن بە ڕاستگۆیی و پشتیوانیمان. بە ڕێزەوە مامەڵە لەگەڵ هاوڕێیان بکە و هەوڵبدە یادگاری خۆش دروست بکەیت. بازنەی هاوڕێیان گرنگترین بەش لە گرنگترین پەیوەندییەکانمان پێکدەهێنن. هاوڕێیان کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر دڵخۆشی و هەستکردن بە خۆشگوزەرانیمان هەیە.
بنەمای ئاداب لەگەڵ هاوڕێیان:
هاوڕێیەتی هەوراز و نشێوی زۆری هەیە و هەندێک جار تەحەددایەک سەرهەڵدەدات کە هەمیشە ئاسان نییە ڕووبەڕووی ببێتەوە. لەم بابەتەدا لە ماڵپەڕی بۆزانینەوە، 11 یاسای ئەتەکێت تان پێ دەناسێنین بۆ پەیوەندی کۆمەڵایەتی و ئاداب لەگەڵ هاوڕێ کە دەتوانن پەیڕەوی بکەن بۆ بەهێزکردن و بەرزکردنەوەی هاوڕێیەتیتان.
1. خۆت بخەرە جێگای ئەو (یاسای زێڕین):
یەکەم بنەمای ئاداب لەگەڵ هاوڕێ ئەمەیە کە خۆت بخەیتە جێگای ئەو. بەو شێوەیە مامەڵە لەگەڵ هاوڕێکانت بکە کە حەز دەکەیت مامەڵەت لەگەڵدا بکرێت. هیچ شتێک مەکە و مەڵێ کە هەست بە ناڕەحەتی بکەیت ئەگەر لە بەرامبەردا ئەوان ئەو کارەیان کرد. بۆ نموونە ئەگەر هاوڕێکەت شتێکی گاڵتەجاڕانەی وت، لەبری ئەوەی یەکسەر دەست بکەیت بە گاڵتەکردنیان، خۆت بخەرە جێگای ئەوان و بزانە هەستت چۆن دەبێت ئەگەر هەمووان بەو قسانەی تۆ پێبکەنن. بە بەهێزکردنی زیرەکی کۆمەڵایەتی خۆت، دەتوانیت خۆت بخەیتە جێگای کەسانی دیکە و باشتر لێیان تێبگەیت.
2. میهرەبان و بەخشندە بە:
هاوڕێ باشەکان بە باشی مامەڵە لەگەڵ یەکتر دەکەن. ئاداب بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ هاوڕێیان لەسەر بنەمای خۆشەویستی و ڕێزگرتنە. قسەی ئەرێنی لەسەر هاوڕێکانت بڵێ، پێکەوە بن یان نا. جارجارە خۆشەویستی و سۆزی خۆت بۆ هاوڕێکەت دەرببڕە، بۆ نموونە بە قەرزکردنی کتێبێک یان هاوبەشکردنی نانی نیوەڕۆ لەگەڵیان. بەخشندەیی نیشانەیە بۆ ئەوەی هاوڕێکەت لە پێشینەی کارەکانتدایە.
3. پشتیوان بە:
ڕەنگە هاوڕێکانت ڕووبەڕووی چەندین هەوراز و نشێو لە ژیاندا ببنەوە. هەندێک جار هاوڕێیەکی تەنیا پێویستی بە شانێکە بۆ ئەوەی لەسەری بگری یان هاوڕێیەک. لەوانەیە لە کاتی تەنگانەدا نەزانیت چی بڵێیت، بەڵام تەنها بوونیان بۆیان لە ڕێگەی سەختییەکانەوە دەتوانێت زۆر یارمەتیدەر بێت.
4. دڵسۆزی خۆت نیشان بدە:
دڵسۆزی یەکێکی تر له ئاداب لەگەڵ هاوڕێه. هاوڕێیان هەمیشە بۆ یەکترن و لە کاتی سەختی و خۆشیدا پاڵپشتی یەکترن. بە ئەرێنی و ئامادەبوون، نیشانی هاوڕێکانت بدە کە هەمیشە لەگەڵیاندایت و دەتوانن حسابت بۆ بکەن. هەرگیز قسە و باس مەکە. کۆمێنتی نەرێنی لەسەر هاوڕێیەکت مەکە، تەنانەت ئەگەر هەستت بە خراپیی کرد. ئەمەش دژی ئەتەکێتی پەیوەندی کۆمەڵایەتییە لەگەڵ هاوڕێیان و زیانی زیاترە نەک سوود.
5. کات بۆ هاوڕێکانت دیاری بکە:
هاوڕێیەتی بە دروستکردنی یادەوەری بەهێزتر دەبێت. تا زیاتر کات بەیەکەوە بەسەر بەرن، زیاتر یەکتر دەناسن. دەتوانیت بچیتە ماڵی هاوڕێکەت یان نانی نیوەڕۆ یان ئێوارە لەگەڵیان بخۆیت. ئەگەر هاوڕێکەت داوای لێکردیت کات لەگەڵیان بەسەر بەریت، ئەگەر بەردەوام دەڵێیت نەخێر، جارێکی تر داوات لێ ناکەن. بەپێی ئەتەکێت، ئەگەر دەتەوێت پلان لەگەڵ هاوڕێکانت دابنێیت، پێشوەختە هەماهەنگی لەگەڵیان بکە.
6. بە نۆرە هەڵبژاردنی ئەمانە بکەن:
لەبیرت بێت کە بەسەربردنی کات پێکەوە دەبێت خۆش و سەرنجڕاکێش بێت هەم بۆ تۆ و هەم بۆ هاوڕێکانت. دڵنیابن لەوەی هەریەک لە ئێوە ئەوەی دەتەوێت بەدەستی دەهێنێت و دەرفەتی هەڵبژاردنی لەم پەیوەندییەدا هەیە. بۆ نموونە ئەگەر جارێک ویستت بچیتە کافێیەک، جارێکی تر لەسەر داوای هاوڕێکەت دەچیتە سینەما و پێکەوە کاتێکی خۆش بەسەر دەبەیت.
7. گوێگرێکی چالاک بە:
هاوڕێیەتی واتە بەسەربردنی کات لەگەڵ یەکتر. تەنانەت ئەگەر چالاکیەکی دیاریکراویش ئەنجام بدەیت، گفتوگۆکانیش لەگەڵ ئەم چالاکییانەدا تێکەڵ دەکرێن. ئاداب لەگەڵ هاوڕێ بۆ پەیوەندی کۆمەڵایەتی پێمان دەڵێت کە بە وردی گوێ لە قسەکانی هاوڕێکانت و ئەو بابەتانە بگرە کە وروژێنن، هەروەها ئارەزووی نیشان بدە. بۆ نموونە دەتوانیت بە دووپاتکردنەوە، سەر لێدان، یان پرسیارکردن نیشان بدەیت کە گوێ دەگریت، ئەمەش یەکێکە لە بنەماکانی ئاداب لەگەڵ هاوڕێ.
8. چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان:
ئەگەر لەگەڵ هاوڕێکەت تووشی کێشەیەک یان دەمەقاڵەیەک بوویت، ئارام بگرە. کاتێک بۆ خۆت تەرخان بکە و خۆت دوور بکەوەرەوە بۆ ئەوەی ماندوێتی یان توڕەییەکەت کەم ببێتەوە. ماوەیەک بیر لە بابەتەکان بکەرەوە و بزانە لە کوێدا هەڵە بوویت. هەنگاوی گرنگی داهاتوو ئەوەیە کە لەگەڵ هاوڕێکەت باسی کێشەکە بکەیت.
دوور بکەوەرەوە لە فەزای ئەلیکترۆنی. لەوانەیە زۆر وەسوەسەت بۆ دروست بێت کە کێشەکەت بە شێوەی ئۆنلاین بڵاو بکەیتەوە، بەڵام ئەوەت لەبیربێت کە توڕەییەکەت بەم زووانە کاڵ دەبێتەوە، بەڵام پۆستەکەت لەوێ دەبێت و هاوڕێکەت هەرگیز لەبیری ناکات. لەبری ئەوە دەتوانیت بۆ خۆت بینووسیت، لەو شوێنەی کە کەس ناتوانێت بیبینێت، بۆ ئەوەی توڕەیی خۆت بە شێوەیەکی ئەرێنی دەرببڕیت.
9. هاوسۆزی:
هاوسۆزی یەکێکی تر له ئاداب لەگەڵ هاوڕێه. بەزۆری زۆر ئاسانە لە هاوڕێکەت تێبگەیت لەسەر ئەو پرسانەی کە لەگەڵیان هاوڕایت. ڕەنگە بەهۆی ئەم دیدگا هاوبەشانە هاوڕێ بن. لە پەیوەندی دۆستانەدا سەرەڕای ناکۆکی، واز لە ناکۆکیەکان بێنە و لە ڕوانگەی هاوڕێکەت تێبگە. خۆت بخەرە شوێنی ئەو و هەوڵبدە لە دۆخی ئەو تێبگەیت.
10. ڕاستگۆبە:
لەوانەیە هاوڕێکەت بانگهێشتت بکات بۆ بۆنەیەک، بەڵام تۆ بەڕاستی ناتەوێت بەشداری بکەیت. هیچ شتێکی خراپ نییە سەرەتا سەرنجت لەسەر خۆت و پێداویستییەکانت بێت و بانگهێشتەکەی ڕەت بکەیتەوە. بەڵام ئەگەر بە پێچەوانەی ویستی خۆت مامەڵە بکەیت، نە تۆ و نە هاوڕێکەت دڵخۆش نابن. ئەتەکێتی هاوڕێی باش مەشق بکە و شتێکی ئەرێنی بڵێ پێش ئەوەی داواکارییەکەی ڕەت بکەیتەوە. بۆ نموونە: “زۆر سوپاس بۆ ئەوەی بیرت کردم و بانگهێشتت کردم، بەڵام بەداخەوە زۆر حەزم لەم شتە نییە”.
11. هاوڕێ بمێنەرەوە:
هەموو کەسێک دەتوانێت لە هەندێک کاتدا سەرقاڵ بێت و هەندێکجاریش خشتەی کار و دووری و ئاستەنگەکانی تر مانای ئەوەیە کە ناتوانیت بۆ ماوەیەک هاوڕێکەت ببینیت. بەڵام با هاوڕێکەت بزانێت کە بیریان لێدەکەیتەوە بە ناردنی نامەیەک بۆیان یان پەیوەندیکردنیان بۆ ئەوەی بپرسێت بارودۆخیان چۆنە. ئەمەش یەکێکە لە بنەماکانی ئاداب لەگەڵ هاوڕێ.
وشەی کۆتایی:
هاوڕێیەتی شتێکی بەنرخە کە بە سادەیی نابێت لەدەستی بدەیت. دەوترێت هاوڕێ ئەو خوشک و برایانەن کە ئێمە هەڵیدەبژێرین. بۆیە، ئەم خوشک و برایانە لە تەنیشت خۆتەوە بهێڵەرەوە بە ڕەچاوکردنی ئەتەکێتی پەیوەندی کۆمەڵایەتی لەگەڵ هاوڕێکانت. لەگەڵ هاوڕێکانت کات بەسەربەرە و بە ڕێزەوە مامەڵەیان لەگەڵ بکە. کاتێک ناکۆکی دروست دەبێت، دوور بکەوەرەوە لە قسەکردن لە پشتیانەوە و لەبری ئەوە گفتوگۆیەکی بنیاتنەریان لەگەڵدا بکە. فێربوونی چۆنیەتی کارلێککردن لەگەڵ هاوڕێیان کلیلی پاراستنی پەیوەندییەکی تەندروست و درێژخایەن و چێژبەخشە.
چ ڕێگایەکی تر لە ئاداب لەگەڵ هاوڕێ دەزانیت کە هاوڕێیەتی بەهێزتر و بەردەوام دەکات؟ ئەزموون و تێڕوانینەکانتان لەگەڵ ئێمە و کەسانی تردا بە پۆستکردنی کۆمێنت بڵاوبکەنەوە.
