ڕەنگە سادە دەرکەوێت، بەڵام لە ڕاستیدا زۆرێک لە ئێمە کێشەمان لەگەڵ ئەتەکێت لە فەزای ئەلیکترۆنیدا له کۆمەڵایەتیدا هەیە. بە سەرنجدان بەوەی کە زۆربەی پەیوەندییەکانمان ئەمڕۆ لە فەزای ئەلیکترۆنیدا ڕوودەدەن، پێویستە بە باشی شارەزا بین لە پرەنسیپەکانی پەیوەندیکردن، هەروەها ئادابەکانی چاتکردن و نامە ناردن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا، بۆ ئەوەی تووشی کێشە نەبین و بتوانین پەیوەندییەکی باش لەگەڵ کەسانی دیکەدا بکەین. لەم بابەتەدا چاوێک دەخەینە سەر چەند ئامۆژگاریەک کە دەبێت لەبەرچاویان بگرین لەکاتی قسەکردن لەگەڵ خەڵک بە شێوەی ئۆنلاین.
ئەتەکێتی فەزای ئەلیکترۆنی:
ئەتەکێت لە فەزای ئەلیکترۆنیدا 3 مۆد لەخۆدەگرێت. لە کاتی پەیوەندیکردن و لە کاتی چاتکردن و لە کاتی دەنگدان. لە خوارەوە بە وردی باسی هەریەکێک لەم شێوازانە دەکەین.
1. ئەتەکێتی پەیوەندیکردن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا:
ئەگەر دەتەوێت پەیوەندی بە کەسێکەوە بکەیت، پێویستە بنەما و ئەتەکێتەکان بزانیت. بۆیە گرنگی بەو بنەمایانە بدە کە لە خوارەوە ئاماژەیان پێکراوە.
1. بەبێ ئاگادارکردنەوە پەیوەندی مەکە:
یەکەم شت کە پێویستە بیکەیت کاتێک پەیوەندی بە کەسێکەوە دەکەیت، بەتایبەتی کەسێک کە بۆ یەکەمجار قسەی لەگەڵ دەکەیت یان کەسێک کە زۆر لێی نزیک نیت، ئەوەیە کە نامە بۆ بنێریت و بزانیت کەی قسەکردن گونجاوە. هەروەها پێویستە دڵنیا بیت لە ناساندنی خۆت. زۆرێک لەو کەسانەی کە چاویان پێیان دەکەوێت ناڕەحەت دەبن لە قسەکردن بە تەلەفۆن لەگەڵ کەسێک کە هێشتا نایناسن چونکە زۆر شتیان نییە بۆ وتن و پێیان باشە دوای ئەوەی تا ڕادەیەک ئاشنای یەکتر بوون گفتوگۆیەکی تەلەفۆنی بکەن. بۆیە سەلیقەی خۆی لەم بابەتەدا بزانە و دوای وەرگرتنی مۆڵەت پەیوەندی پێوە بکە.
2. پەیوەندییەکە درێژ مەکەرەوە:
ئەگەر پەیوەندیت بەو کەسەوە کردووە بەڵام هێشتا زۆر ئاشنا نەبوویت پێی، و بە واتایەکی تر بابەتەکانی گفتوگۆ سنووردارە، باشتر وایە پەیوەندییەکە درێژ نەکەیتەوە. تێبینی زۆرجار لایەنی بەرامبەری گفتوگۆکە شەرم دەکات پێت بڵێت کە نایانەوێت درێژە بە گفتوگۆکە بدەن. بۆیە پێویستە وریا بیت و ئەگەر تێبینیت کرد کەسی بەرامبەر زۆر قسە ناکات گفتوگۆکە مەکێشە و کورتی بکەرەوە. باشتر وایە دوای گفتوگۆیەکی کورت کۆتایی بە گفتوگۆکە بێنن.
3. بەردەوام پەیوەندی مەکە:
ئێمە پێمان خۆش بێت یان نا، زۆر کەس لەمڕۆدا خۆیان لە قسەکردن بە تەلەفۆن بەدوور دەگرن. بۆیە لەبری ئەوەی بەردەوام پەیوەندی بکەیت (تەنانەت کاتێک زۆر شتت نییە بۆ وتن)، کورتە نامە بنێرە.
2. ئەتەکێتی چاتکردن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا:
چاتکردن باوترین شێوازی گفتوگۆی ئۆنلاینە. لەم ڕۆژانەدا لەگەڵ کەمبوونەوەی ئارەزووی گفتوگۆکردن بە تەلەفۆن، زۆربەی خەڵک ڕوویان لە چاتکردن کردووە لەسەر پلاتفۆرمی نامە ناردن. بۆیە زانینی بنەماکانی ئەم کارە تا ڕادەیەکی زۆر گەرەنتی ئەوە دەکات کە گفتوگۆکە بە باشی بەڕێوە بچێت.
1. بە ڕێزەوە قسە بکە:
چۆنێتی پەیوەندیکردنمان بە شێوەی ئۆنلاین لە فەزای ئەلیکترۆنیدا پرسێکی زۆر گرنگە و دەتوانێت ببێتە هۆی بەردەوامبوونی گفتوگۆیەک، یان کۆتایییەکی تەواوەتی. یەکێک لەو بنەما گرنگانەی کە پێویستە گرنگی پێبدەین، قسەکردنە بە ئەدەب و ڕێزەوە لەگەڵ خەڵکدا. ئەگەر بۆ یەکەمجار لەگەڵ کەسێک قسە دەکەین، دەبێت وریا بین لە هەڵبژاردنی تۆن و شێوازی گفتوگۆکردن لەگەڵیدا بۆ ئەوەی سەرنجی یەکەمی ئەرێنی لەسەر کەسەکە دروست بکەین و بتوانین لە داهاتوودا بەردەوام بین لە قسەکردن. باشتر وایە خۆت لە گاڵتەکردن بەدوور بگرێت تا ئەو کاتەی بە تەواوی لە کەسەکە و ئەو شتانە تێدەگەیت کە هەستیارن یان پێشوەختەیان لێی هەیە.
2. داوای ناونیشانی سۆشیال میدیا مەکە:
تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان ئەو فەزایانەن کە مرۆڤەکان وێنەی ژیانی ڕۆژانەیان تێدا بڵاودەکەنەوە یان بیرکردنەوەکانیان تۆمار دەکەن. بۆیە زۆر کەس هەستیارن لە ڕێگەدان بە کەسانی تر بۆ ناو تایبەتمەندی خۆیان و پێیان باشە ناونیشانی لاپەڕەکانیان نەدەن بە کەسێک کە باش نایناسن. گریمان تازە کەسێکت ناسیوە، بەڵام ناونیشان و ئەکاونتەکەی لە سۆشیال میدیای وەک ئینستاگرام نییە. ئەگەر هێشتا لە قۆناغە سەرەتاییەکانی ناسینیدایت، باشترە داوای ناونیشانی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی نەکەیت. ئەم داواکارییە دوابخە تا دڵنیا دەبیتەوە کە پەیوەندییەکی باشت لەگەڵ کەسی بەرامبەردا دروست کردووە و ئەم داواکارییە بە زیادەڕۆیی نازانرێت.
3. پرسیاری تایبەت مەکە:
زۆر کەس نیگەرانن لەوەی کە ڕەنگە چی لە کەسێکی نوێ بپرسن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا. کاتێک لە قۆناغە سەرەتاییەکانی پەیوەندی خۆشەویستیدایت، بە دڵنیاییەوە دەتەوێت کەسی بەرامبەرەکەت بە شێوەیەکی ڕێژەیی خێرا بناسیت، بەڵام دەبێت هەندێک هێڵی سوور پەیڕەو بکەیت بۆ ئەوەی تووشی کێشە نەبیت. بۆ نموونە ئەگەر تا ئێستا ئەو کەسەت نەبینیوە داوای وێنە و ڤیدیۆ و نامەی دەنگی مەکە. داوای زانیاری وەک کێش یان باڵای کەسەکە مەکە.
لە یەکەم گفتوگۆدا ئەم جۆرە زانیاریانە لەسەر خۆت مەدە. لەبارەی مافەوە مەپرسە. ئەگەر پێش چاتکردنی ئۆنلاین بە شێوەیەکی کەسی یەکترتان ناسیوە، زۆر دەستخۆشی مەکەن؛ چونکە ئەمە دەتوانێت کەسەکە شەرمەزار بکات. ڕەخنە مەگرە. ئەمەش دەتوانێت تەواوی ناسیاوەکە تێکبدات و پەیوەندییەکە سەرکەوتوو نابێت. کەواتە، قسە و پرسیارەکانت بە وردی هەڵبژێرە.
4. ڕێنووسی دروست:
بەداخەوە هێشتا زۆر کەس نازانن چۆن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا زۆر وشە بنووسن و بە دروستی نایاننووسن. ئەمەش دەتوانێت کاریگەری لەسەر بۆچوونی زۆر کەس هەبێت کە قسەیان لەگەڵ دەکەیت. بۆ نموونە لەبری “سڵاو” “S” مەنووسە. لەبری “تۆ” “یو” یان “U” بەکارمەهێنە. لەبری وشەیەکی وەک “Mercy” “Mer30” بەکارمەهێنە. وشەکان کورت مەکەنەوە. ئەم جۆرە نووسینە لە چاتدا لە مێژە بەسەرچووە و ئەمڕۆش لە گفتوگۆی ئۆنلایندا خەڵک پێیان باشە دەقەکە بە تەواوی بنووسن.
5. پەیام لە کاتی گونجاودا:
لایەنێکی گرنگی تری ئەتەکێتی سۆشیال میدیا، پەیام ناردنە لە کاتی گونجاودا. بە تایبەت ئەگەر پەیامەکە بۆ هاوکارەکەت، سەرۆکەکەت، یان کەسێک دەنێری کە تازە ناسیوتە. ئەگەر پەیامی بازرگانی دەنێری باشتر وایە لە کاتی کارکردندا نامەکەت بنێریت. ئەگەر نامە بۆ کەسێک دەنێری، پێشوەختە لێی بپرسە کەی کاتێکی گونجاوە بۆ ئەوەی بە شێوەی ئۆنلاین چات بکات. زۆر کەس پێیان باشە لە هەندێک کات لە ڕۆژ و شەودا نامە وەرنەگرن. بۆیە بۆ پەیوەندی باشتر باشترە بزانیت چ کاتژمێرێک دەکرێت نامە بۆ ئەو کەسە بنێرێت.
6. ئاگاداری ئەو کەسانە بن کە ناسنامەی ساختەیان هەیە:
ئینتەرنێت پڕە لە کەسانێک کە ناسنامەی ساختەیان هەیە. بۆیە دوای فێربوونی ئەتەکێتی چاتکردن و تویتکردن لە فەزای ئەلیکترۆنیدا، پێویستە ئاگاداری ئەو جۆرە کەسانەش بیت بۆ ئەوەی نەکەویتە داوی ئەوانەوە. ئەو کەسانەی ناسنامەی ساختەیان هەیە زۆرجار هەرزەکاران و کەسانی بێ گومان دەکەنە ئامانج، بۆیە ئەگەر منداڵێکی بچووکت هەیە کە مۆبایلی هەیە، ئاگاداریان بکەرەوە لەو کەسانەی کە لەڕێگەی ئۆنلاینەوە خۆیان وەک کەسێکی تر نیشان دەدەن.
لەوانەیە خەڵک لە ژێر ناسنامەی ساختەدا نامە بۆ کەسانی دیکە بنێرن بە هۆکاری جۆراوجۆر، لەوانە زەوتکردن و کات بەسەربردن. پاشان وا خۆیان نیشان دەدەن کە کەسێکی ترن (ڕەنگە کەسێک بناسیت) و قسەت لەگەڵ دەکەن. ئەگەر ئەو کەسە بناسیت کە ناسنامەکەی ساختە کراوە، بەزۆری گێل ناکرێیت و دەتوانیت پرسیار بکەیت بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە لەگەڵ کێ قسە دەکەیت. ئەگەر ئەو کەسەی قسەی لەگەڵ دەکەیت لات نامۆ بوو، باشتر وایە گفتوگۆیەکی تایبەت لەگەڵیان نەکەیت بۆ ئەوەی هیچ کێشەیەک دروست نەبێت.
3. ئەتەکێتی دەنگدان لە فەزای ئەلیکترۆنیدا:
شتێکی تر کە پێویستە بزانیت ئەتەکێتی دەنگدانە لە فەزای ئەلیکترۆنی و گفتوگۆی ئۆنلاین. پەیامی دەنگی بۆ هەندێک کەس گونجاوترین ڕێگایە بۆ پەیوەندیکردن، بەڵام گروپێکی تر بە هیچ شێوەیەک حەزیان لەم جۆرە پەیامە نییە و پێیان باشە پەیامی نووسراو بخوێننەوە. ئەگەر دەنگدەر بیت ئەم هەنگاوانە پەیڕەو بکە:
- لە کەسی بەرامبەر بپرسە کە ئایا حەز دەکات دەنگ وەربگرێت.
- پێش ناردنی دەنگ بۆ ئەو کەسانەی کە باش نایانناسیت، یان سەرۆکەکەت، یان هاوکارەکانت، داوای مۆڵەت بکە.
- دەنگی درێژ مەنێرن.
- ئەگەر ناچار بوویت نامەیەکی دەنگی بنێریت، بە کورتی بنووسە دەنگت باسی چی دەکات.
- هەندێک جار خەڵک شەرم دەکەن پێت بڵێن حەزیان لە نامەی دەنگی نییە. ئەگەر بینیت کەسی بەرامبەر بە نووسراو وەڵامی نامە دەنگییەکانت دەداتەوە، ئەوا نامەکەت بە هەمان شێوە بنووسە.
- داوای نامە دەنگی لە کەسێک مەکە کە هێشتا زۆر باش نایناسیت.
وشەی کۆتایی:
وەک ئاماژەمان پێدا، گفتوگۆی تەلەفۆنی و چاتکردن و ناردنی نامەی دەنگی، هەروەک گفتوگۆی ڕووبەڕوو، ئەتەکێتێکی هەیە کە دەبێت پەیڕەوی لێبکرێت. بەو پێیەی ئەمڕۆ چاتکردن و بەکارهێنانی نامەبەرە ئۆنلاینەکان زۆر بەناوبانگە، زۆرێک لە ناسیاوەکان لەم پلاتفۆرمەدا ڕوودەدەن. کەواتە زۆر پێویستە بنەماکانی ئەم کارە بزانین. لەم بابەتەدا پێداچوونەوەمان بە ئادابەکانی ئۆنلاین کردووە بۆ ئەوەی یارمەتیت بدەین لە ئەتەکێت لە فەزای ئەلیکترۆنیدا بۆ نامە ناردن، پەیوەندیکردن، یان پەیامی دەنگی بۆ کەسانی تر تێبگەیت.
