خەیاڵ یەکێکە لە بناغە سەرەکییەکانی داهێنان لە منداڵاندا. منداڵان دەتوانن جیهانێکی نوێ دروست بکەن و بیرۆکەی نوێ دروست بکەن بە بەکارهێنانی خەیاڵی خۆیان. بەڵام بۆچی خەیاڵ بۆ گەشەی داهێنەری منداڵان گرنگە؟ وە چۆن دەتوانرێت بەهێز بکرێت؟ لەم بابەتەدا گرنگی خەیاڵ و ڕۆڵی لە پەروەردەکردنی داهێنەری منداڵاندا دەکۆڵینەوە.
خەیاڵ چییە؟
خەیاڵ بریتییە لە توانای منداڵ بۆ دروستکردنی وێنەی دەروونی و چیرۆکی خەیاڵی کە لە ئەزموونی ڕۆژانەیان تێدەپەڕێت. ئەم پرۆسەیە دەروونییە ڕێگە بە منداڵان دەدات سنووری واقیع ببڕن و گەشت بکەن بۆ جیهانی خەونەکان. خەیاڵ لە منداڵاندا یەکەم هەنگاوە بەرەو داهێنانه. کاتێک منداڵ خەیاڵی خۆی بۆ یاریکردن یان دروستکردنی چیرۆک بەکاردەهێنێت، ئەوا پراکتیزەی چارەسەرکردنی کێشە و بیرکردنەوەی ڕەخنەیی و گەشەکردنی مەعریفی دەکات.
بۆچی خەیاڵ بۆ داهێنەری منداڵان گرنگە؟
داهێنان واتە توانای درووستکردنی بیرۆکە و چەمکی داهێنەرانە. منداڵان بە خەیاڵی خۆیان فێردەبن لە گۆشەنیگای نوێوە سەیری کێشە جیاوازەکان بکەن و چارەسەری داهێنەرانە بدۆزنەوە. بۆ نموونە منداڵێک کە خەیاڵ بەکاردەهێنێت دەتوانێت سندوقێکی سادە وەک ئۆتۆمبێل یان کەشتییەکی ئاسمانی بەکاربهێنێت، سنوورەکانی جیهانی ڕاستەقینە تێپەڕێنێت. ئەم ئەزموونە فێری بیرکردنەوەی داهێنەرانە دەکات وفێریان دەکات سەرچاوە بەردەستەکان بە شێوەیەکی کارا بەکاربهێنن. بۆیە خەیاڵ سەکۆیەکە بۆ بیرۆکە و داهێنان و دەتوانێت ئەو لێهاتووییانەی کە پێویستن بۆ سەرکەوتنی داهاتوو لە منداڵاندا پەرەپێبدات.
ڕێگاکانی بەهێزکردنی خەیاڵ لە منداڵدا:
خۆشبەختانە دەتوانرێت بە ستراتیژی سادە خەیاڵی منداڵان بەرز بکرێتەوە. لێرەدا هەندێک لەم شێوازانە دەخەینەڕوو:
1. یارییە بێ بەرامبەرەکان بەبێ ڕێنمایی:
یارییە بێ بەرامبەرەکان یەکێکە لە باشترین ڕێگاکان بۆ بەرزکردنەوەی خەیاڵی منداڵان. کاتێک منداڵان دەتوانن یاسای یارییەکانی خۆیان دروست بکەن، ئەوا جیهانی خەیاڵی خۆیان فراوانتر دەکەن. بەکارهێنانی کەرەستەی سادە و گشتگیر وەک بلۆک، گڵ یان کەرەستەی ناوماڵ دەتوانێت یارمەتیان بدات لە دروستکردنی یاری داهێنەرانە.
2. خوێندنەوەی چیرۆکی خەیاڵی:
کتێبی خەیاڵی و فانتازیا جیهانێکی نوێی بیرۆکە بەڕووی منداڵاندا دەکاتەوە. دایک و باوک و پەروەردەکاران دەتوانن بە خوێندنەوەی ئەو کتێبانەی کە پاڵەوان و سەرگەرمی خەیاڵییان تێدایە، منداڵان بە جیهانی خەیاڵ ئاشنا بکەن. ئەمەش نەک تەنها خەیاڵی منداڵان بەرز دەکاتەوە، بەڵکو توانای وشەسازی و فێربوونی زمانیان باشتر دەکات.
3. پرسیاری خەیاڵ ورووژێنەر لە منداڵ بکن:
دایک و باوک و پەروەردەکاران دەتوانن بە پرسیارکردن کە تەحەدای خەیاڵەکانیان دەکەن، مێشکی منداڵان هان بدەن. پرسیارەکانی وەک “ئەگەر بتوانیت گەشت بکەیت بۆ هەر شوێنێک، دەچیتە کوێ؟” یان “ئەگەر بتوانی هەر شتێک دابهێنیت، چی دروست دەکەیت؟” یارمەتی منداڵان دەدات بۆ فراوانکردنی سنوورە دەروونییەکانی.
4. هونەر و پیشە دەستییەکان:
هونەر یەکێکە لە باشترین ڕێگاکانی دەربڕینی خەیاڵ. لە نیگارکێشانەوە تا دروستکردنی پەیکەر، منداڵان ئەم دەرفەتە بەکاردەهێنن بۆ ئەوەی بیرۆکەکانیان بەرجەستە بکەن. ڕێگەیان پێبدە بە کەرەستەی جیاواز کاربکەن و داهێنانەکانیان دەرببڕن بەبێ ترس لە حوکمدان.
5. بەسەربردنی کات لە سروشتدا:
پەیوەندیکردن لەگەڵ سروشت دەتوانێت خەیاڵی منداڵان بەهێز بکات. فەزای کراوە و سروشتی پاک و خاوێنی ژینگەیەکی ئارام و ئیلهامبەخش بۆ خەیاڵی منداڵان دابین دەکات. سەیرکردنی ئاژەڵ و ڕووەک و دیاردە سروشتییەکان یارمەتی منداڵان دەدات کە زیاتر گرنگی بە جیهانی دەوروبەریان بدەن و بیرۆکەی نوێ دروست بکەن.
ڕۆڵی دایک و باوک و مامۆستا لە بەهێزکردنی خەیاڵی منداڵان:
دایک و باوک و مامۆستا ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە پەرەپێدانی خەیاڵی منداڵان. دەتوانن بە دروستکردنی ژینگەی داهێنەرانە و پشتگیریکردنی یاری و چالاکیی خەیاڵی منداڵان هان بدەن بۆ بیرکردنەوەی داهێنەرانە. هەروەها هاندانی بیرۆکە و ڕێزگرتن لە داهێنەری منداڵان دەبێتە هۆی بەهێزکردنی متمانەیان لە بەکارهێنانی خەیاڵەکانیان.
دوا وشە:
خەیاڵ جێگەی داهێنانە لە منداڵاندا و بە بەهێزکردنی، دەتوانیت زەمینەی پێویست بۆ گەشەکردنی کەسی و کۆمەڵایەتییان دابین بکەیت. بە دروستکردنی دەرفەتی گونجاو و هاندانی بیرکردنەوەی ئازاد و داهێنەرانە، دایک و باوک و پەروەردەکاران دەتوانن یارمەتی گەشەکردنی خەیاڵی منداڵان بدەن و ئامادەیان بکەن بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکانی داهاتوو. خەیاڵ تەنها بۆ پەرەپێدانی داهێنان پێویست نییە، بەڵکو یارمەتی منداڵان دەدات بۆ ئەوەی باشتر لە جیهانی دەوروبەریان تێبگەن و ڕێگەی داهێنەرانە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان بدۆزنەوە.
