زمانی جەستەی کەسانی نەرگسی:
نەرگسی، حاڵەتێکی دەروونییە کە مرۆڤەکان هەست بە خۆبەزلزانین و باڵادەستی لەوانی دیکە دەکەن. زۆرجار کەسانی نەرگسی متمانە بەخۆبوونێکی زۆر نیشان دەدەن، بەڵام لەپشت ئەم دەمامکە متمانەبەخۆیەوە، خۆبەگەورەزانینێکی ناسک هەیە کە لە کاتی بچووکترین ڕەخنەدا بە خێرایی خۆی ئاشکرا دەکات. بێگومان ئەگەر بە وردی سەرنج بدەین، هەندێک نەرگسی لە نزیکەی هەموو کەسێکدا دەبینرێت، بەڵام زۆر بچووکە و زیان بە کەس ناگەیەنێت.
کێشەکە لەو کاتەوە دەست پێدەکات کە کەسێک تووشی نەرگسی بێت. ئەگەر لەگەڵ ئەم کەسانەدا پەیوەندییەکی سۆزداری بکەیت، ئەوا ئازارێکی زۆر دەچێژیت. هەر لەبەر ئەم هۆکارەش لەم بابەتەدا دەمانەوێت باسی زمانی جەستەی کەسانی نەرگسی بکەین بۆ ئەوەی بتوانیت پەیوەندییەکی سۆزداری یان ئینتیمی لەگەڵیدا نەبێت.
بۆچی زمانی جەستە؟ ئایا ڕەفتارەکان یەکلاکەرەوە نین؟
ڕاستییەکە ئەوەیە مرۆڤەکان بە ڕەفتارەکانیان دەناسرێنەوە، بەڵام زمانی جەستە بەبێ هیچ وشەیەک دەتوانێت یارمەتیدەرمان بێت بۆ ئەوەی وردتر لە مرۆڤەکان بپشکنین و هەڵە نەکەین. بەتایبەتی دەربارەی کەسانی نەرگسی کە ڕواڵەت و ڕەفتاریان هاوشێوەی کەسانی شەرمنن. بۆ نموونە گرنگی بە بەراوردکردنی ئەم ڕەفتارانە بدە:
ڕەفتاری کەسێکی نەرگسی:
- خۆی لە بەرکەوتنی چاو دەپارێزێت؛
- دەربڕینێکی سارد و نادۆستانەی دەموچاوی هەیە؛
- کەسانی نامۆ یان نوێ لەناو قەرەباڵغیدا پشتگوێ دەخات؛
- باسی سەرکەوتن و دەستکەوتەکانی دەکات، تەنانەت کاتێک کەس داوای هیچی لێ نەکردبێت.
ڕەفتاری کەسێکی شەرمن:
- دوور دەکەوێتەوە لە چاوپێکەوتن لەگەڵ کەسانی تر؛
- دەربڕینی دەموچاوی بێ بەرژەوەندی یان ڕەشبینی هەیە؛
- کەسانی نامۆ یان نوێ لەناو قەرەباڵغیدا پشتگوێ دەخات؛
- تەنها لەگەڵ کەسانێک قسە دەکات کە دەیانناسێت؛
- حەز دەکات بە ئەنقەست ئەو هەستە بگەیەنێت کە سەرقاڵییە.
باشە، کەواتە دەبینیت چەند ڕەفتارێک لەم ڕەفتارانە هەم بۆ نەرگسی و هەم بۆ کەسانی شەرمن باون. هەر بۆیە ڕەنگە حوکمدانیان لەسەر بنەمای ڕەفتارەکان تەنها هەڵە بێت، بەڵام شیکاری زمانی جەستە وردترە و دەتوانێت یارمەتیمان بدات لەوە تێبگەین کە ئایا ئەو کەسەی مامەڵەی لەگەڵ دەکەین نەرگسییە یان نا.
1. پۆزی کەسانی نەرگسی؛ شانازی بە متمانەی درۆوە
نەرگسیەکان شانازی دەکەن، بەڵام هەمیشە گرژن. هەرچەندە هەوڵی شاردنەوەی بدەن، ناتوانن. وەسفکردنی پۆزی کەسانی نەرگسی ڕێک بەم شێوەیەیە:
-شانەکانی بە ڕێکوپێکی دەهێڵێتەوە و سنگی پاڵدەنێتە پێشەوە بۆ ئەوەی نیشان بدات کە متمانەی زۆری هەیە، بەڵام ئەمە تەواو دەستکردە و ماسولکەکانی وشک و ڕەقن.
-لە یەکەم نیگادا وا دەردەکەوێت کە بەڕاستی باوەڕی بەخۆی هەیە، بەڵام ئەگەر بە وردی سەیری بکەیت، بە ڕوونی دەبینیت کە چۆن هەوڵی شاردنەوەی گرژییەکەی دەدات و متمانەی درۆینەی خۆی بپارێزێت.
-هیچ شوێنەواری میهرەبانی و هاوسۆزی و نەرم و نیانی لە ڕووخساری ئەم کەسەدا نییە.
-کەسێکی نەرگسی تەنانەت لەو بارودۆخانەشدا کە پێویستە ئاسوودە و ئینتیمی بێت، دۆخێکی شانازی دەپارێزێت. تەنانەت لە پەیوەندییە سۆزداریەکانیشدا کۆنترۆڵی لەدەست نادات و تا دەتوانێت هەوڵی پاراستنی ڕەوشتی خۆی دەدات.
-جێگای سەرنجە ئەم کەسە هەوڵ دەدات بە سەربەرزی و متمانە بەخۆیەوە دەربکەوێت، بەڵام لە زمانی جەستەیدا دژایەتی دەبینین. بۆ نمونە وەک کەسانی متمانە بەخۆبوو، شانەکانی ڕێک و سنگی دەرکەوتووە، بەڵام دەستەکانی زۆرجار لە گیرفانیدایە یان لەسەر چەناگە و کەمەر، ئەمەش دژایەتی ئەو نیشانانە دەکات.
2. چاوی کەسانی نەرگسی؛ وەسوەسەکار بەڵام ترسناک
نەرگسیەکان بە نیگاکانیان ناسراون. دەتوانن بە ڕوخسارەکەیان سەرنجت ڕابکێشن یان تەنانەت بتترسێنن و ئەوەش بەندە بەوەوە کە مەبەستیان لەو ساتەدا چییە. لە زمانی جەستەی کەسێکی نەرگسیدا، چاوەکان زۆر گرنگن.
چاوەکانی نەرگسی هەمیشە وریا و ئامادەن بۆ وەرگرتنی نیشانەکان کە دەتوانێت سوودی لێ وەربگرێت. هەندێک جار ڕەنگە ڕوخساری ئەم کەسانە لەگەڵ کەسانی تووشبوو بە نەخۆشی دەروونی تێکەڵ بکەیت، بەڵام جیاوازییەکی گەورە لە نێوانیاندا هەیە. چاوی کەسانی نەرگسی هەمیشە زیندوو و تەرکیزە. برۆکانیش لەبیر مەکەن؛ بەزۆری برۆی کەسانی نەرگسی ئەستوور و درێژە.
کەسێکی نەرگسی دەتوانێت بە نیگاکەی قەناعەتت پێبکات لە درۆکانی:
چاوەکانی زۆر باشتر لە قسەکانی قسە دەکەن. کەسێکی نەرگسی دەزانێت چۆن بۆ ماوەیەکی زۆر چاوی خۆی بگرێت و چاوی لە کەسی بەردەمی بێت تا هەست دەکات قوربانیەکەی سترێسێکی زۆری لەسەرە. چاوەکانی هەندێک جار دەتوانن وەک موگناتیسی مرۆڤەکان ڕابکێشن. لە سایەی ئەم نیگایانە، نەرگسی سەرکەوتوو دەبێت لە گێڕانەوەی درۆیەک کە نەتوانێت گفتوگۆکە بگۆڕێت و بە نیگاکەی، بەرامبەرەکەی درۆکەی قبوڵ دەکات. ئەگەر بە وردی سەیر بکەیت زۆرجار دەستەکانی دەخاتە سەر ڕان یان دەیخاتە ژێر کەمەرەوە.
کەسێکی نەرگسی بە یارمەتی ئەو شێوازەی کە تۆ سەیری دەکەیت دەناسێتەوە کە ڕووبەڕووی چ جۆرە کەسایەتییەک دەبێتەوە. ئەگەر کەسێکی شەرمن بیت و ناتوانیت بەرگەی چاوپێکەوتنی چاوەکانت بگرێت، ئەوا دەبیتە قوربانییەکی گەورە چونکە بە ئاسانی خۆت بەدەستەوە دەدەیت. بێگومان ئەگەر تۆ کەسێکی بەهێز بیت و بە ئاسانی بتوانی بەسەر ئیغراکردنی نیگاکانیدا زاڵ بیت، هێشتا هیچ گەرەنتییەک نییە کە نێچیرت نەکات! چونکە کاتێک تێدەگات کە کەسی بەردەمی خاوەنی کارەکتەری بەهێزترە، زیاتر هەوڵی گرتنی دەدات.
کەسێکی نەرگسی نیگایەکی سووکایەتیپێکەرانەی هەیە:
زۆر جار مرۆڤەکان بەپێی بارودۆخی خۆیان کاردانەوەی توندیان هەبێت بەرامبەر بە بێئەدەبی یان هەڵەی کەسێکی تر و تەنانەت شێتیش ببن. بۆ نموونە کەسێک کە خاوەنکارە، ڕەنگە بە هۆکاری جۆراوجۆر توڕە بێت، لەم جۆرە حاڵەتانەدا ئەگەر کەسێک نەرگسی بێت، ئەوا لە ڕادەبەدەر و هێرشبەرانە ڕەفتار دەکات.
لەوانەیە دەنگی زۆر بەرز بێت، ناڕەحەت بێت، یان حوکمدان بێت و ئەگەر گرنگی بە زمانی جەستەی بدەیت، دەبینیت بە شێوەیەکی خۆبەزلزانانە سەیری ئەو کەسە دەکات کە هەڵەکەی کردووە و شەڕانگێزە. واتە جوڵەکانی خێران، دەستەکانی لەسەر کەمەری دانراون یان کەمێک لە کەمەر نزمترە و چێژ لە پڕۆسەی ڕەخنە وەردەگرێت. تەنانەت ئەگەر هەوڵی هێورکردنەوەی بدەیت، بەهیچ شێوەیەک ڕێگەی پێنادات و نەک هەر هێرشەکە ڕاناگرێت، بەڵکو توندوتیژتریش دەڕوات.
3. دەربڕینی دەموچاوی کەسانی نەرگسی؛ ڕووخسارێکی بێلایەن بە زەردەخەنەیەکی ساختە
-زۆرجار دەربڕینی دەموچاوی کەسێکی نەرگسی هاوشێوەی کەسانی وشک و جدییە کە هەوڵدەدەن هەستەکانیان نیشان نەدەن. ڕەنگە هەندێک جار زەردەخەنەیەکی کەم بکات، کە دیارە زۆرەملێیە و دۆخەکە داوای دەکات، ئەگەرنا، زۆربەی کاتەکان، لێوەکانی بە توندی و بەرەو پێشەوە دەهێڵێتەوە (وەک لێوی دەستکرد)، بێگومان بە شێوەیەکی ناسروشتی ئەو کارە دەکات.
-بە گشتی ڕووخساری کەسێکی نەرگسی، هەر شتێکە جگە لە ڕووخسارێکی ڕاستەقینە . بێگومان ئەو کەسانەی کە کاریزماکەی سەرنجیان ڕاکێشاوە، بەزەحمەت دەتوانن شتێکی لەو جۆرە بناسن.
-زمانی جەستەی کەسێکی نەرگسی تا ڕادەیەکی زۆر لە دەربڕینی دەموچاوی پێکهاتووە. بەڵام هەوڵدەدات تا دەتوانێت دەربڕینی دەموچاوی بێلایەن بێت بۆ ئەوەی کەس نەتوانێت بە ئاسانی شیکاری بکاتەوە و لە هەستە ناوەکییەکانی تێبگات. ئەم کەسانە پێیان دەوترێت ڕووخساری پۆکەر.
-بەزەحمەت دەتوانیت چاوەڕوانی کاردانەوەی تایبەت لە کەسێکی لەو جۆرە بکەیت، وەک پێکەنینێکی سادە و دڵسۆزانە یان دەربڕینی سەرسوڕمان. بێگومان ئەوە بەو مانایە نییە کە ناتوانێت؛ بەڕێزان ئەو دەزانێت چۆن ئەم هەستانە دەرببڕێت، تەنها دەبێت بیەوێت و بڕیاری ئەوە بدات.
4. پێکەنینی کەسانی نەرگسی؛ زەردەخەنەیەکی ڕەزامەندی بە بینینی شکستی ئەوانی تر
دوا ئاماژەی نازارەکی بۆ شیکردنەوەی ڕەفتاری کەسانی نەرگسی پێکەنینەکەیانە. مەبەستمان لە پێکەنین ئەوە نییە کاتێک بێ کۆنتڕۆڵ پێدەکەنێت. ئێمە باسی ئەو جۆرە پێکەنینانە دەکەین کە لە هەندێک ساتدا ڕوودەدات، کاتێک کەسێکی نەرگسی بە ئامانجەکەی دەگات و دەبینێت یەکێک لە قوربانییەکانی خۆی تەسلیم دەبێت یان تێبینی دەکات کە ڕکابەرەکەی شکستی هێناوە. پێکەنینەکەی ئەوە دەردەخات کە دڵخۆشە بە شکستی ئەوانی تر و ئەگەر خۆی بەشداری لەو شکستەدا کردبێت، ئەوا بە خۆشی و ڕەزامەندی زیاترەوە پێدەکەنێت.
دوا وشە:
دەستنیشانکردنی نەرگسی بوون لە مرۆڤەکاندا نزیکەی ئاسانە بەهۆی ستراتیژییەکی گەورەی وەک زمانی جەستە. زمانی جەستەی کەسێکی نەرگسی، سروشتی ڕاستەقینەی خۆی دەردەخات، کە بە لێزانی هەوڵی شاردنەوەی دەدات. زۆرێک لەو سیفەتانەی کە ئاماژەمان پێداون لە ناو ئەم کەسانەدا باون، بەڵام ئەمە بەو مانایە نییە کە هەر کەسێک یەکێک لەو سیفەتانەی هەبێت تووشی نەرگسی بێت. ڕەنگە ئەم کەسانە کەمێک ئیغراکردنیان هەبێت و ڕەنگە بە زمانی جەستەیان بە تەواوی ئاشکرای نەکەن. هەر مرۆڤێک جیاوازە و بەپێی جۆری کەسایەتی و پلەی نەرگسییەکەی، ڕەنگە زمانی جەستەی کەمێک جیاواز بێت.
