سوودەکانی گۆشتی وشتر:
تامی گۆشتی وشتر چۆنە؟ تا ئێستا گۆشتی وشترتان خواردووە؟ ئایا دەزانن گۆشتی وشتر چ تایبەتمەندی و سوودێکی ناوازەی هەیە بۆ جەستەی مرۆڤ؟ وشتر سەرچاوەیەکی دەوڵەمەندە بۆ شیر و گۆشت. گۆشتی وشتر چەندین تایبەتمەندی و سوودی هەیە. گۆشتی وشتر دەوڵەمەندە بە ڤیتامینەکان، کانزاکان لەوانە ئاسن، زینک، مس، کالیسیۆم، پۆتاسیۆم، ئاسن و مەگنیسیۆم، بەرگری گڵۆبۆلین و پێدۆتین. گۆشتی وشتر چەوری کەمتری تێدایە لە گۆشتی ئاسایی.
شیری وشتر ڤیتامین C زیاتری تێدایە لە شیری مانگا، هەروەها چەوری کەمی تێدایە و لاکتۆزی تێدایە. گۆشتی وشتر زیاتر لە وڵات و ناوچەکانی وەک سودان، لیبیا، سعودیە، میسر، سوریا، ئەسیوپیا، کازاخستان و سۆماڵ بەکاردێت. گۆشتی وشتر پێویستە لە هەموو ووڵات و بەشەکانی جیهان بەکاربهێنرێت بەهۆی تایبەتمەندییە چاککەرەوە و ماددە خۆراکیەکانی و چەندین سوودی هەیە.
تایبەتمەندیەکانی گۆشتی وشتر زۆرن و خواردنی لە کۆنەوە پێشنیار کراوە. لەنێو تایبەتمەندیەکانی گۆشتی وشتردا دەتوانین ئاماژە بە شتگەلێکی وەک بەهێزکردنی بینین، چارەسەرکردنی ئازاری سیاتیک، کەمکردنەوەی ئازاری ئیمۆرۆید، چارەسەرکردنی تای وەرزی، چارەسەری ناڕوونی تۆڕی چاو.
بەهای خۆراکی گۆشتی وشتر:
بڕی ماددە خۆراکیەکان لە یەک کیلۆ گۆشتی وشتردا بەم شێوەیە دەبێت:
- چەوری: لەسەدا 9
- کاربۆهیدراتەکان: سفر
- کالۆری: 1000
- پرۆتین: 213 گرام
هەروەها گۆشتی وشتر دەوڵەمەندە بە ڤیتامینەکان، لەوانە ڤیتامین A و ڤیتامین B، کە یارمەتی پاراستنی تەندروستی پێست دەدەن. هۆمۆجینین سیستەمی بەرگری لەش بەهێز دەکات و لەش لە هەوکردنی بیانی دەپارێزێت. هەروەها ڤیتامین A بە ڕۆڵی دژە ئۆکسێنەری ڕێگری لە شێرپەنجە دەکات.
گۆشتی وشتر تامێکی گەرم و شیرینی هەیە. ڕەنگی گۆشتی وشتر سوور تا ڕەشە. تایبەتمەندی چارەسەری و دەرمانی و خۆراکیی گۆشتی وشتر بەرزە. لە نێو ئەو تایبەتمەندیانەی گۆشتی وشتر کە پزیشکی نەریتی لەبەرچاوی گرتووە، دەتوانین باسی شتگەلێکی وەک کەمکردنەوەی ئازاری ڕۆماتیزم، بەهێزکردنی هێزی جەستەیی، بەهێزکردنی هێزی سێکسی و ڕێگریکردن لە منداڵی پێشوەختە بکەین.
جگە لە سوودەکانی گۆشتی وشتر، بابەتی زۆریشمان هەیە دەربارەی تایبەتمەندی خۆراکەکان، وەک: خورما، هەنگوین، سیر، سێو، هەنار، شووتی، کە بانگهێشتتان دەکەین بۆ خوێندنەوە. بەڵام ئێستا باس لە 12 سوودی گۆشتی وشتر بۆ تەندروستی مرۆڤ دکین.
1. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ خۆپاراستن لە شێرپەنجە
لە نێو تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتردا دەتوانین ئاماژە بە ڕۆڵی گۆشتی وشتر بکەین لە خۆپاراستن لە شێرپەنجە. گۆشتی وشتر ترشی چەوری تێرنەکراوی تێدایە کە پێی دەوترێت ترشی لینۆلیک، ئەمەش ڕێگری دەکات لە کارلێککردن لەگەڵ ترشە چەورییە نەتێرەکانی تر و ڕێگری لە شێرپەنجە دەکات.هەروەها هەبوونی وزەی گونجاو بۆ خانە دەمارییەکان تایبەتمەندی گۆشتی وشترە، ئەمەش یارمەتی خانە دەمارییەکان دەدات بۆ بەکارهێنانی ئەم وزەیە بۆ نەهێشتنی ماندوێتی مێشک و ماندوێتی و ئازاری دەمارەکان.
2. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ تەندروستی دڵ
بە پێچەوانەی گۆشتە سوورەکانی تر کە دەوڵەمەندن بە چەوری و تەندروستی دڵ دەخەنە مەترسییەوە، گۆشتی وشتر چەوری کەمتری تێدایە و بەو هۆیەوە ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشی و تێکچوونی دڵ کەمدەکاتەوە.
3. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ ئازاری جومگەکان
گۆشتی وشتر سەرچاوەیەکی دەوڵەمەندە بە فسفۆڕ و کالیسیۆم و بەم تایبەتمەندییە دەتوانێت زۆر گونجاو و بەسوود بێت بۆ ئەو کەسانەی بەدەست ئازاری جومگەکانەوە دەناڵێنن.
4. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ هێزی سێکسی
تایبەتمەندییەکی تری گۆشتی وشتر ئەوەیە کە هێزی سێکسی بەهێز دەکات. لە پزیشکی نەریتیدا واباشە بۆ ئەو کەسانەی کە کێشەی سێکسییان هەیە چەوری وشتر بخۆن.
5. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ دووگیانی
یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتر ئەوەیە کە دەوڵەمەندە بە فسفۆڕ و کالیسیۆم و ڤیتامینەکان لەوانە ڤیتامین B کە کاریگەر و پێویستن لە گەشەکردنی کۆرپەلەدا لە کاتی دووگیانی. گۆشتی وشتر بە پێکهاتەکانی ڕێگری لە زۆرێک لە تێکچوونەکانی کۆرپەلە دەکات. کالۆری لە گۆشتی وشتردا زۆر بەسوودە بۆ دایکانی شیردەر، هەروەها خواردنی گۆشتی وشتریش ڕێگری دەکات لەوەی ئافرەتانی دووگیان پێشوەخت منداڵیان ببێت.
6. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ چەوری خوێن
گۆشتی وشتر لە چاو گۆشتە سوورەکانی تر چەوری کەمتری تێدایە و هەروەها بڕێکی زۆر ڕیشاڵی تێدایە، هەر لەبەر ئەم هۆکارەش خواردنی گۆشتی وشتر بۆ ئەو کەسانە پێشنیار دەکرێت کە چەوری خوێنیان هەیە.
7. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ چارەسەری کۆکە
کۆکە یەکێکە لەو کێشە نیگەرانکەرانەی کە دەتوانێت کاریگەری قەدەغەکراوی لەسەر چالاکییەکانی ڕۆژانەمان هەبێت. بۆ چارەسەری کۆکە پێویستە جگەری وشترەکە سوربکەیتەوە و لە ئاوی گەرمدا بیخەیتە ناو ئاوی گەرمەوە و بیکەیتە شلە. دەتوانیت بە خواردنەوەی ئەم شلەیە گۆشتی وشتر ڕۆژانە سێ جار کۆکەت چارەسەر بکەیت.
8. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ کۆئەندامی هەرس
یەکێکی تر لە تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتر زیادکردنی دەردانی شەربەتی گەدە و زیادکردنی هێزی مژینی. ئەوانەی کێشەی هەرسیان هەیە دەبێت گۆشتی وشتر تاقیبکەنەوە.
9. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ نەخۆشی شەکرە
هەبوونی بڕێکی زۆر لە پرۆتین و کەمی کۆلیسترۆڵ لە تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتردان. تووشبووانی شەکرە و ئەو کەسانەی کە کۆلیسترۆڵیان بەرزە دەتوانن گۆشتی وشتر بەکاربهێنن و سوود لە سوود و تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتر وەربگرن.
10. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ کەمخوێنی
گۆشتی وشتر بڕێکی زۆر ئاسنی تێدایە. ئاسن مادەیەکی سەرەکییە بۆ هیمۆگلۆبین و ڕێگری لە کەمخوێنی دەکات و مەترسییەکانی کەمدەکاتەوە. لەبەر ئەم هۆکارە و ئەم تایبەتمەندیەی گۆشتی وشتر، ئەو کەسانەی بەدەست کەمخوێنییەوە دەناڵێنن، پێشنیار دەکرێت گۆشتی وشتر بەکاربهێنن.
11. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ منداڵان
گۆشتی وشتر بڕێکی زۆر کالیسیۆم و فسفۆری تێدایە، ئەم دوو مادەیە بۆ منداڵی گەورە پێویستە. جگە لەوەش خواردنی گۆشتی وشتر پێشنیار دەکرێت بۆ ئەو منداڵانەی کە زۆر چالاکن بەهۆی بەرزی کالۆری و وزەی زۆرەوە. زەیتی قەڵەمی وشتر دەتوانرێت بۆ ئەو منداڵانە بەکاربهێنرێت کە کێشەی جوڵەیان هەیە و هێشتا توانای جوڵەیان نییە.
12. تایبەتمەندی گۆشتی وشتر بۆ دابەزاندنی کێش
یەکێکی تر لە تایبەتمەندییەکانی گۆشتی وشتر ئەوەیە کە یارمەتی دابەزاندنی کێشی لەش دەدات بە خێرایی. وتمان گۆشتی وشتر چەوری کەمتری تێدایە لە گۆشتە سوورەکانی تر بۆیە کاریگەر و بەسوود دەبێت بۆ دابەزاندنی کێش.
بەڵام بە تەنیا بە یارمەتی گۆشتی وشتر ناتوانرێت بگاتە کێشی ئایدیاڵ. بۆ بەدەستهێنانی لەشجوانی، ڕێجیمێکی بنەڕەتی پێویستە بۆ ئەوەی لەگەڵ ڕێجیمێکی دروست و ڕێکخستنی وەرگرتنی کالۆری، بتوانیت کێشت دابەزێنیت و نەک تەنها لەشجوانی و کێشی ئایدیاڵ بەدەستبهێنیت؛ بەڵام تەندروستی خۆت باشتر بکە.
گۆشتی وشتر گەرمە یان سارد؟
پزیشکی نەریتی پێی وایە سروشتی گۆشتی وشتر گەرمە و باشترە بە سرکە یان زیرە بیکوڵێنرێت.
بەهای دەرمانی شیر و گۆشتی وشتر:
شیری وشتر و گۆشتی وشتر بەهۆی تایبەتمەندییە خۆراکی و دەرمانییەکانییەوە بۆ چەندین سەدە لەلایەن کۆچەرییەکانەوە دەخورێت. تایبەتمەندییە دەرمانییەکانی شیری وشتر دەتوانرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ بوونی پڕۆتینی پارێزەر، کە ڕەنگە ڕۆڵێکی سەرەکی بگێڕن لە بەهێزکردنی بەرگری مایکۆباکتریۆم سیل.جگە لەوەش شیری وشتر ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە کۆنتڕۆڵکردنی کۆمەڵێک تێکچوونی تەندروستی جەستەیی یان تەنانەت تێکچوونی دەروونی.
چالاکیی دژە میکرۆبی و بەرگریی شیری وشتر پرۆتینی پارێزەری جۆراوجۆری تێدایە وەک: بەکتریا دژە ڤایرۆس، دژە قارچک و دژە مشەخۆر، تایبەتمەندی بەرگری لەش، چالاکیی بەرەوپێشبردنی گەشە و چالاکیی دژە وەرەمی.
زیانەکانی گۆشتی وشتر:
لەسەر پشتی وشتر بڕێکی زۆر چەوری تێدایە، ئەم بەشە لە گۆشتی وشتر بۆ کەسانی بەساڵاچوو و ئەو کەسانە باش نییە کە نەخۆشییەکانی دڵ و خوێنبەرەکانیان هەیە. سروشتی گۆشتی وشتر گەرمە و خواردنی بۆ ئەو کەسانە پێشنیار ناکرێت کە توڕەیی گەرمیان هەیە.
