تا ئێستا بەشداریت لە فێستیڤاڵ دا کردووە؟ هەموو وڵات و شار و گەلێک داب و نەریت و ئاهەنگی خۆی هەیە؛ ئەو داب و نەریتە کە لە مێژوو و بیروباوەڕی ئەو کەسانەوە سەرچاوەی گرتووە، ڕێگایەکی باشن بۆ ناسینی کولتوور و ڕۆحی خەڵک لە ڕێگەی ئەوانەوە. هەندێک جار ئەم بیروباوەڕانە دەبێتە هۆی دروستبوونی ڕێوڕەسم و فێستیڤاڵ، کە هەندێک جار شادی لەگەڵدایە و هەندێک جار ڕووداوێکی پڕ لە ئازار دەگێڕنەوە.
هەندێک جار هەندێک لەو فێستیڤاڵانە هێندە بەناوبانگن کە زۆرێک لە گەشتیاران بۆ بەشداریکردن لەم فێستیڤاڵانە چەندین کیلۆمەتر گەشت دەکەن و هەموو لایەنەکانی لە نزیکەوە دەبینن. بەشێک لەو فێستیڤاڵانە تەمەنیان چەند ساڵێکە و لەسەر بنەمای بیروباوەڕێکی کۆن دروست بوون و تا ئێستاش بەردەوامن، هەندێکی تریش بەهۆی ڕووداوێکی سەرنجڕاکێشەوە بوونەتە نەریت و ساڵانە خەڵک دووبارەی دەکەنەوە.
فێستیڤاڵە سەرنجڕاکێشەکانی جیهان:
لە ڕۆشنبیری کوردیدا ئاهەنگی سەرەتای ساڵ بە یەکێک لە گەورەترین ڕێوڕەسم و فێستیڤاڵەکان دادەنرێت. بەڵام با ئاشنا بین بە کولتوور و داب و نەریتی کۆمەڵگاکانی تر. ئێمە لیستی 7 فێستیڤاڵی سەرنجڕاکێشی جیهانمان بۆ ئێوە کۆکردۆتەوە، کە پڕن لە خۆشی و وروژاندن. با زیاتر سەیری خۆشییەکان بکەین.
1. کەرنەڤاڵی بەڕازیل
یەکێک لە گەورەترین فێستیڤاڵەکان و گرنگترین بۆنە کولتوورییەکانی بەرازیل، کەرنەڤاڵی بەڕازیلییە کە هەموو ساڵێک لە مانگی شوباتدا بەڕێوەدەچێت. ئەم کەرنەڤاڵە کە بە ئاهەنگێکی نیشتمانیش ناودەبرێت، بۆ ماوەی 7 ڕۆژ لە شارە جیاوازەکانی بەرازیل بەڕێوەدەچێت و خۆشی و دڵخۆشی بە خەڵک دەبەخشێت. وەک لە بۆچوونە کاسۆلیکییەکان دەردەکەوێت، کەرنەڤاڵی بەڕازیلی ئاهەنگێکە بۆ ڕزگاربوون لە خراپە و پیسی.
لەم ئاهەنگەدا گروپە جیاوازەکان پێشوەختە بەرنامە تایبەتەکانیان ئامادە دەکەن و لە ڕۆژی مەراسیمەکەدا پێشکەشی دەکەن، بە جلوبەرگی تایبەت و ماکیاژەوە. یەکێک لە بەرنامە سەرەکییەکانی ئەم کەرنەڤاڵە سەمای سامبایە کە هێمای کاراکتەری نەتەوەیی بەڕازیلە و لەلایەن گروپە جیاوازەکانەوە بەڕێوەدەچێت.
2. فێستیڤاڵی گوڵی گێلاسی ژاپۆنی
ئەگەر بەدوای فێستیڤاڵێکی سادە و لە هەمان کاتدا سەرنجڕاکێشدا دەگەڕێیت بۆ ئەوەی ئەزموونی بکەیت، ئەوا فێستیڤاڵی گوڵی گێلاس لە ژاپۆن دەبێت لە سەرووی لیستی فێستیڤاڵە سەرەکییەکانی جیهانەوە بێت. ئەم فێستیڤاڵە هەموو ساڵێک لە کۆتاییەکانی مانگی ئازار و سەرەتای مانگی نیساندا بە گوڵی گێلاس یان ساکورا لە سەرتاسەری ژاپۆن بەڕێوەدەچێت. لە کاتێکدا هەندێک بە دەرفەتێک دەزانن بۆ گەڕان لە ژێر دارە گوڵدارەکاندا، هەندێکی تر هەنگاوێکی زیاتری دەبەن بە نمایشە کولتوورییەکانی وەک مۆسیقا و سەما.
فێستیڤاڵی گوڵی گێلاس بەشێکی گرنگی کولتوری ژاپۆنە. لە کاتی فێستیڤاڵەکەدا زۆرجار خەڵک ئاهەنگی هانامی سازدەکەن، کە هەر لە کۆنەوە بەشێک بووە لە کولتوری ژاپۆن. خەڵک لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان کۆدەبنەوە بۆ سەرسامبوون بە جوانییەکانی گوڵی گێلاس و چێژوەرگرتن لە خواردنە بەتامەکان و سەیرکردنی کات بەسەربردنی نەریتی وەک مۆسیقای نەریتی و نمایشی سەما.
3. فێستیڤاڵی تۆماتینا | ئیسپانیا
ئەگەر حەزت لە بەشداریکردنە لە شەڕی خۆراکدا، ئەوا دەتوانیت لە کۆتا چوارشەممەی مانگی ئابدا، لە دەوروبەری 30ی ئەیلولدا بچیتە شاری بونۆل لە ئیسپانیا و بەشداری لە فێستیڤاڵێکی سەرنجڕاکێشدا بکەیت، لەم ڕۆژەدا سەد تۆن تەماتە شەڕی شەقامەکان دەستپێدەکات.
مێژووی ئەم فێستیڤاڵە سەرنجڕاکێشە دەگەڕێتەوە بۆ دوا چوارشەممەی مانگی ئابی 1945؛ ڕۆژێک کە بەشێک لە گەنجان دەیانویست سەرنجی سەرە گەورەکان ڕابکێشن کە بەشداری نمایشێکیان دەکرد. ئازایەتی ئەوان دەبێتە هۆی ئەوەی یەکێک لە بەشداربووانی نمایشەکە بکەوێتە سەر زەوی. ئەم مەسەلەیە ئەو کەسە زۆر توڕە دەکات و سەرەنجام شەڕ لەنێو جەماوەردا ڕوودەدات.
لەم شەڕەدا کە چەکەکانیان لە بازاڕێکی میوەی نزیکەوە دەستیان کەوتبوو، گەنجەکان تەماتەیان وەک چەکی سەرەکی بەکارهێنا، کە بە هێزێکی زۆرەوە لێرە و لەوێ فڕێ دەدرا. ئەم شەڕە و ئەم فڕێدانی تەماتە دواجار بە دەستێوەردانی پۆلیس کۆتایی هات. ئەم شەڕە ئەوەندە سەرنجڕاکێش بوو دوای ئەوە هەموو ساڵێک گەنجان وەک ئاهەنگێک سازیان دەکرد و ئەمڕۆش مەراسیمێک دەبینین بە ناوی (La Tomatina).
4. فێستیڤاڵی ساڵی نوێی چینی
ساڵی نوێی چینی یەکێکە لە گرنگترین ئاهەنگ و جەژنە نەریتییەکانی گەلی چین. ئەم ئاهەنگە لە سەرەتای ساڵی نوێدا لە دەوروبەری 16ی شوبات بۆ ماوەی 15 ڕۆژ بەڕێوەدەچێت. خەڵکی چین لەم ڕۆژەدا داب و نەریتی جیاواز ئەنجام دەدەن. بۆ نموونە بوداییەکانی چین لەم ڕۆژەدا خۆیان لە خواردنی گۆشت بەدوور دەگرن، یان هەندێک لە بوداییەکان پێیان وایە کە بەکارهێنانی چەقۆ و داگیرساندنی ئاگر لەم ڕۆژەدا بە هیچ شێوەیەک بەختەوەر نییە. ئەم ئاهەنگە بە شێوەیەکی نەریتی یاری ئاگرین و جلوبەرگی نەریتی و ئەژدیهای هەڵفڕ لەگەڵدایە.
لە یەکەم ڕۆژی ساڵی نوێی چینیدا سەمای شێر ئەنجام دەدرێت. ئەم سەمایە یەکێکە لە کۆنترین ڕێوڕەسمەکانی چین و هەندێک خێزانیش بە مەبەستی لەناوبردنی ڕۆحەکان، ئەم کۆمەڵە بوکەڵەبازانە بانگهێشتی ماڵەکانیان دەکەن بۆ لەناوبردنی بەختی خراپ بەو سەمایە. لەنێو داب و نەریتی تری ئەم ئاهەنگەدا دەتوانین ئاماژە بە دیاری بەرگه سورەکە بکەین. چینیەکان بڕێک پارە و دیارییەک دەخەنە ناو بەرگیکی سوورەوە و دەیدەن بە کەسوکاریان. ئەوان پێیان وایە بە ئەنجامدانی ئەم کارە ڕۆحە خراپەکان لە مرۆڤەکان دوور دەخەنەوە.
5. فێستیڤاڵی گڵ | کۆریای باشوور
یەکێک لە فێستیڤاڵە بەناوبانگەکانی کۆریای باشوور چارەسەری گڵاوییە لە شاری بۆریۆنگ کە هەموو ساڵێک لە وەرزی هاویندا بەڕێوەدەچێت. فێستیڤاڵی گڵ بۆ یەکەمجار لە ساڵی 1998 بەڕێوەچوو و وردە وردە گەشتیارێکی زۆر لە هەموو جیهانەوە هاتنە شاری بوریۆنگ بۆ بەشداریکردن تێیدا.
ئەو گڵانەی لەم فێستیڤاڵەدا بەکاردەهێنرێن لە کێڵگە گڵییەکانی ئەم شارە دابین دەکرێت و پڕە لە کانزای بەسوود. ئەم گڵە لە دروستکردنی جوانکاریشدا بەکاردەهێنرێت و لە بنەڕەتدا ئەنجامدانی ئەم فێستیڤاڵە ڕێگایەکە بۆ بەبازاڕکردنی جوانکارییەکانی بوریۆنگ. فێستیڤاڵی گڵەکان لە دوو هەفتەدا بەڕێوەدەچێت و ڕۆژانی کۆتایی هەفتەی دووەم زیاتر بەناوبانگن چونکە هاوکاتە لەگەڵ کۆتایی هەفتەی دووەمی مانگی تەمموز کە لە دەوروبەری 24 یان 25ی ئابدایە.
6. فێستیڤاڵی ئاهەنگی هۆلی هیندۆسی
یەکێک لە جەژنەکانی گەلی هیندۆسی، جەژنی هۆلییە کە لە سەرەتای وەرزی بەهاردا بەڕێوەدەچێت و بە جەژنێکی نیشتمانی و ئایینی ناسراوە. هیندۆسەکان لە دوایین مانگی پڕ لە ساڵنامەی هیندۆسەکاندا ئاهەنگی هۆلی دەگێڕن، کە لە مانگی فالگونا (یان سەرەتای مانگی ئازار)دایە، لەو ماوەیەدا تۆزی ڕەنگاوڕەنگ دەڕێژنە ناو مشتەکانیان و فڕێی دەدەنە سەر یەکتر.
پاشان بە تفەنگی ئاوەوە لە کوچە و شەقامەکاندا ڕاوەدوونێن و ڕۆژێکی پڕ لە خۆشی بۆ خۆیان دروست دەکەن. خەڵک پێیان وایە ئەم ئاهەنگە دوو ڕۆژەیە نوێنەرایەتی سەرکەوتنی چاکە بەسەر خراپەدا دەکات و لەوەش سەرنجڕاکێشتر ئەم ئاهەنگە لە وڵاتانی جیاوازدا بەڕێوەدەچێت، لەوانە ئەفریقا، پاکستان، ئەمریکا و هتد.
7. کەرنەڤاڵی ڤێنیز
مێژووی کارنەڤاڵ دی ڤێنیزیا دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی 11، بەڵام لە سەدەی 18 دا ستایشی نێودەوڵەتی بەدەستهێنا. لە ماوەی ئەو هەفتەیانەی ساڵانە تایبەتە بە کەرنەڤاڵ، هەزاران گەشتیار و خەڵکی ناوچەکە بە جلوبەرگی جوان و دەمامکەوە دێنە سەر شەقامەکان و چێژ لە میوزیک و سەما و ئاهەنگ و کەشێکی جەژنانە وەربگرن.
هەروەها ئاهەنگەکان بریتین لە نمایشی شانۆی ڕاستەوخۆ لەگەڵ کارەکتەرە نەریتییە دڵڕفێن و کۆمیدییەکان، ئاهەنگەکانی سەدەی 18 لە بینا کۆنە جوانەکانی ڤێنیز، ئاهەنگەکانی شەقامی کراوە و ئاهەنگێکی خەڵاتکردن لە کۆتایی کەرنەڤاڵەکەدا بۆ ئاهەنگگێڕان بە باشترین جلوبەرگ و دەمامکەکان.
دوا وشە:
لە هەموو جیهاندا فێستیڤاڵە سەرنجڕاکێشەکان بەڕێوەدەچن. لە هەموو وڵاتێک بە هەموو کولتوورێکەوە، مرۆڤەکان بەدوای هۆکار و بیانوودا دەگەڕێن بۆ ئەوەی دڵخۆش بن. ئێمە لەم بابەتەدا بەشێک لەو خۆشییانەمان دەربڕیوە، بەڵام بینینی فێستیڤاڵەکە لە نزیکەوە شتێکی ترە. بە هیوای سەفەرکردن و گەشت و گوزار و بینینی جوانی و خۆشی زیاتر.
