لە جیهانی ئەمڕۆدا تەکنەلۆژیا ئیتر شتێکی لوکس و ئیکسسوارات نییە؛ بەڵکو هێزێکی بزوێنەرە کە ژێرخانی ژیانی مرۆڤی گۆڕیوە. لە زیرەکی دەستکرد و واقیعی مەجازییەوە تا دەگاتە ئینتەرنێتی شتەکان و بایۆتەکنەلۆژیا، داهێنانە تەکنەلۆژییەکان ڕۆژانە بە خێراییەکی سەرسوڕهێنەر فراوان دەبن. ئەم پێشهاتانە نەک هەر شێوازی ژیانی ئێمەیان گۆڕیوە، بەڵکو ئایندەی ئابووری و پەروەردە و تەندروستی و تەنانەت پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانیش پێناسە دەکەنەوە.
هەندێک لە نوێترین تەکنەلۆژیاکان:
- زیرەکی دەستکرد (AI) و فێربوونی ئامێر (ML)
- ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەی ڕۆبۆتیک (RPA)
- کۆمپیوتەری کوانتەم
- واقیعی مەجازی (VR) و واقیعی زیادکراو (AR)
- بلۆکچەین
- ئینتەرنێتی شتەکان (IoT)
- 5G
- ئاسایشی ئەلیکترۆنی
- پەرەپێدانی فول ستاک
- هێزی پرۆسێسکردن
- داتافیکاسیۆن یان دروستکردنی داتا
- متمانەی دیجیتاڵی
- ئینتەرنێتی ڕەفتارەکان
- شیکاری پێشبینیکراو
- DevOps
- چاپی سێ ڕەهەندی
- AI-وەک-خزمەتگوزاری
- جینۆمیک
ئێستا، با باسی تەکنەلۆژیای سەرەکی جیهان بکەین.
1. زیرەکی دەستکرد (AI) و فێربوونی ئامێر (ML):
زیرەکی دەستکرد (AI) چیتر تەکنەلۆژیایەکی سەرهەڵداو نییە، بەڵکو بووەتە بەشێکی دانەبڕاو لە ژیانی ڕۆژانە و ستراتیژییەکانی ڕێکخراوەیی. لەوەتەی لە سەرەتای ساڵانی 2010دا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە، نەک هەر بەردەوام بووە لە گەشەکردن، بەڵکو وەک یەکێک لە گرنگترین ڕەوتە تەکنەلۆژییەکان لە ساڵانی 2024 و 2025دا دەمێنێتەوە. ئەمڕۆ ئێمە شاهیدی فراوانبوونی خێرای بەرنامەکانی AIین؛ لە مۆدێلی زمانی پێشکەوتووی وەک ChatGPT و Gemini تا ئامرازەکانی ناسینەوەی وێنە و دەنگ، یاریدەدەری دەنگی زیرەک وەک Siri و Alexa و تەنانەت ئۆتۆمبێلی خۆ لێخوڕین.
ئێستا ڕێکخراوەکان زیرەکی دەستکرد بەکاردەهێنن بۆ شیکردنەوەی داتا گەورەکانی کارلێکەکانی کڕیار بۆ بەدەستهێنانی تێگەیشتنێکی قووڵتر لە ڕەفتاری بەکاربەران، پێشبینیکردنی داواکاری بۆ خزمەتگوزارییەکانی وەک تەندروستی، پەروەردە، یان گواستنەوە و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانیان بە شێوەیەکی کاراتر.
فێربوونی ئامێر (ML) کە ژێرکۆمەڵەیەکی زیرەکی دەستکردە، گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بەتایبەتی لە بوارەکانی وەک بینینی کۆمپیوتەر، پێشبینیکردنی داتا و کەسایەتیکردنی ناوەڕۆک. ئەم ڕەوتە بووەتە هۆی زیادبوونی بێ وێنە لە خواست لەسەر کەسانی پسپۆڕی لێهاتوو لە بوارەکانی AI و ML. بە گوێرەی شرۆڤەکارانی فۆڕێستەر( Forrester)، تا ساڵی 2025 نزیکەی 9٪ی کارە نوێیەکان لە ئەمریکا ڕاستەوخۆ پشت بەم تەکنەلۆژیایانە دەبەستن؛ داهاتوویەک کە بە ڕوونی زیرەکتر و خێراتر و داتا-بزوێنەر بێت.
2. ئۆتۆماتیکی کردنی پرۆسەی ڕۆبۆتیک (RPA):
ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەی ڕۆبۆتی (RPA) سۆفتوێر و بەرنامەی جۆراوجۆر بەکاردەهێنێت بۆ ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەکانی بازرگانی وەک کۆکردنەوە و شیکردنەوەی زانیاری، خزمەتگوزاری کڕیار و ئەرکە دووبارەبووەکانی تر کە پێشتر لە ڕێگەی پرۆسەی دەستییەوە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرا. وەک زیرەکی دەستکرد و فێربوونی ئامێر، RPA تەکنەلۆژیایەکی خێرا گەشەسەندووە و خەریکە زۆرێک لە کارەکان لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا بە ئۆتۆماتیکی دەکات.
مەکینزی شیکاری کردووە کە کەمتر لە 5%ی کارەکانی ئەمڕۆ دەتوانرێت بە تەواوی ئۆتۆماتیکی بکرێت، بەڵام نزیکەی 60% دەتوانرێت لانیکەم بەشێکی ئۆتۆماتیکی بکرێت. RPA چەندین بژاردە و ڕێڕەوی پیشەیی نوێ پێشکەش دەکات وەک پرۆگرامەر، بەڕێوەبەری پڕۆژە، شیکارکەری بازرگانی یان ڕاوێژکار. هەڵبژاردنی ئەم تەکنەلۆژیایە وەک جوڵەیەکی پیشەیی دەتوانێت سوودێکی زۆری بۆ تۆ هەبێت.
3. کۆمپیوتەری کوانتەم:
کۆمپیوتەری کوانتەم جۆرێکە لە کۆمپیوتەر کە گرنگی بە پەرەپێدانی تەکنەلۆژیای کۆمپیوتەر دەدات لەسەر بنەماکانی تیۆری کوانتەم. ئەم تیۆرە هەڵسوکەوتی وزە و ماددە لە ئاستی ئەتۆمی و ژێر ئەتۆمیدا ڕوون دەکاتەوە. بە واتایەکی تر حیساباتەکان ئەنجام دەدات لەسەر بنەمای ئەگەری دۆخی تەنێک پێش پێوانەکردن لەبری 0 و 1.
کۆمپیوتەری کوانتەم دەتوانێت بە ئاسانی پرسیار بکات، شیکاری بکات و کار لەسەر داتای پێدراو بکات بەبێ گوێدانە سەرچاوە. ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە خۆپاراستن لە کۆڤید-19 و پەرەپێدانی ڤاکسینی نوێ. ئەم کۆمپیوتەرانە بە شێوەیەکی ڕیزبەندی خێراترن لە کۆمپیوتەرە ئاساییەکان. پێشبینی دەکرێت داهاتی بازاڕی کۆمپیوتەری کوانتەم تا ساڵی 2029 لە 2.5 ملیار دۆلار تێپەڕێنێت. بۆ چوونە ناو ئەم بوارە پێویستت بە ئەزموونە لە بواری میکانیکی کوانتەم، جەبر هێڵیی، فێربوونی ئامێر و تیۆری زانیاری.
4. واقیعی مەجازی (VR) و واقیعی زیادکراو (AR)
VR و AR نزیکەی دە ساڵە بەناوبانگن. واقیعی مەجازی بەکارهێنەر لە ژینگەیەکی نوێدا نوقم دەکات، لە کاتێکدا واقیعی زیادکراو ژینگەی هەبووی بەکارهێنەر بەرز دەکاتەوە. لە ڕابردوودا بەکارهێنانی VR و AR زیاتر سنووردار بوو بە یاری و ئەپەکانی کات بەسەربردن و فلتەرەکانی سۆشیال میدیا، بەڵام ئەمڕۆ ئەم تەکنەلۆژیایانە ڕێگەی خۆیان دۆزیەوە بۆ بوارە گرنگترەکانی وەک پەروەردەی مەجازی، چارەسەرە دەروونییەکان، چاکسازی، دیزاینی پیشەسازی، نەشتەرگەری ئاڵۆز، بازاڕکردنی کارلێک، تەنانەت ڕاهێنانی سەربازی لەگەڵ سیمولەیتەرەکانی وەک Virtual Ship.
تا ساڵی 2025، بازاڕی جیهانی VR و AR دەگاتە زیاتر لە 500 ملیار دۆلار، بەشێکی زۆری ئەم گەشەکردنە لە تێکەڵکردنی ئەم تەکنەلۆژیایانە لە پەروەردە و تەندروستی دیجیتاڵی و بازرگانی ئەلیکترۆنیەوە سەرچاوە دەگرێت. ئەمڕۆ براندە گەورەکان واقیعی زیادکراو بەکاردەهێنن بۆ دروستکردنی ئەزموونی بازاڕکردن، کە کڕیار دەتوانێت بەرهەمەکە لە جیهانی ڕاستەقینەی خۆیدا ببینێت پێش ئەوەی کڕینێک بکات.
هەروەها هەلی کار لەم بوارەدا بە شێوەیەکی بەرچاو فراوانتر دەبێت. بە پێچەوانەی ڕابردووەوە، چوونە ناو جیهانی VR و AR ئێستا پێویستی بە بڕوانامەی ئاڵۆزی زانکۆ نییە؛ بەڵکو شارەزابوون لە کارامەییەکانی وەک دیزاینی سێ ڕەهەندی، بەرنامەسازی بنەڕەتی (بۆ نموونە لەگەڵ یونیتی یان بزوێنەری ناڕاستەقینە)، ئاشنابوون بە گرافیکی کۆمپیوتەر و عەقڵی داهێنەر و بیرکردنەوەیەکی پێشکەوتوو دەتوانێت خاڵی دەستپێکی بەهێز بێت بۆ چالاکی پیشەیی لەم بوارەدا.
5. بلۆکچەین:
بلۆکچەین لە بواری دراوی دیجیتاڵی و بیتکۆین و ئەو ئاسایشەی کە دابینی دەکات بەناوبانگ بوو. بەڵام ئاسایش پێشکەش دەکات کە دەتوانێت لە چەند ڕێگەی تردا سوودی هەبێت. دەتوانرێت بلۆکچەین بەو داتایە پێناسە بکرێت کە تەنها دەتوانیت زیاد بکەیت نەک بیسڕیتەوە یان بیگۆڕیت. ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە زۆرێک لە پارچە داتاکان ‘زنجیر’یەک پێکبهێنن، هەربۆیە ناوی بلۆکچەین لێنرا. ئەوەی کە داتاکانی ئێستا ناتوانرێت بگۆڕدرێن یان بسڕدرێنەوە، بلۆکچەین دەکاتە تەکنەلۆژیایەکی زۆر پارێزراو.
بلۆکچەینەکان لەسەر بنەمای کۆدەنگی دامەزراوە، واتە هیچ کەسێک یان ڕێکخراوێک ناتوانێت کۆنترۆڵی داتاکان بکات. پێویست ناکات لایەنی سێیەم چاودێری مامەڵەکان بکات. لەگەڵ وەرگرتنی و جێبەجێکردنی بلۆکچەین و جێبەجێکردنی زیاتری پیشەسازییەکان، خواست لەسەر گەشەپێدەرانی لێهاتوو لە بلۆکچەینیش زیادی کردووە. پێویستی بە ئەزموونی دەستی هەیە لەگەڵ زمانەکانی بەرنامەسازی، زانیاری بنەڕەتی لەسەر OOPS، بنکەدراوەی تەخت و پەیوەندیدار، پێکهاتەی داتا، تۆڕکردن و پەرەپێدانی بەرنامەی وێب.
6. ئینتەرنێتی شتەکان (IoT):
لە ساڵی 2025 ئینتەرنێتی شتەکان بووەتە یەکێک لە گرنگترین تەکنەلۆژیا تێکدەرەکان. ملیارەها ئامێری بەستراو، لە مۆبایل و کاتژمێری زیرەکەوە تا ئامێرەکانی ناوماڵ و ئۆتۆمبێل و کەرەستەی پزیشکی، بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی زانیاری کۆدەکەنەوە و شیکاری دەکەن و دەیگوازنەوە. بەرنامەکانی IoT لە ماڵە زیرەکەکان، تەندروستی دیجیتاڵی و گواستنەوەوە بۆ کشتوکاڵ، پیشەسازی و وزە فراوانتر دەبن. هەروەها کۆمپانیاکان ئەم تەکنەلۆژیایە بەکاردەهێنن بۆ زیادکردنی بەرهەمهێنان و پێشبینیکردنی شکستەکان و باشترکردنی خزمەتگوزاری. پێشبینی دەکرێت تا ساڵی 2030 زیاتر لە 50 ملیار ئامێر بە ئینتەرنێتی شتەکانەوە ببەسترێتەوە.
7. تەکنەلۆژیای 5G:
تەکنەلۆژیای 5G توانای گۆڕینی شێوازی سەیرکردنی جیهانی ئۆنلاینمانی هەیە. تەکنەلۆژیای 3G و 4G شێوازی کارلێککردنمان لەگەڵ ئامێرە مۆبایلەکاندا گۆڕی، ئەمەش وایکرد گەڕانی خێراتری ئینتەرنێت و خزمەتگوزاری لەسەر بنەمای داتا و زیادکردنی باند ویت بۆ پەخشی ڕاستەوخۆ. ئامانجی 5G شۆڕشێکە لە کارلێکە مەجازییەکانمان لە ڕێگەی تێکەڵکردنی تەکنەلۆژیای AR و VR و ئەزموونی یاریکردنی باشتر لەسەر بنەمای هەور. هەروەها لە کارگە و کۆمپانیاکان بۆ چاودێریکردن و ئاسانکردنی کارەکانی بەکاردەهێنرێت.
هەروەها 5G لە سەلامەتی ڕێگاوبان و جێبەجێکردنی یاسا و کۆنترۆڵکردنی تۆڕی زیرەک و ئەزموونی فرۆشتنی تاکەکەسی زیرەک بەکاردەهێنرێت، لە شێوەی کامێرای ڕاستەوخۆی کوالێتی بەرز. کۆمپانیاکانی پەیوەندییەکان لە سەرانسەری جیهان کار لەسەر دروستکردنی خزمەتگوزاری و ئامێری ئامادەکراوی 5G دەکەن. ئەم تەکنەلۆژیایە لە ساڵی 2020 لە شوێنە هەڵبژێردراوەکاندا ڕاگەیەندرا و بڵاوکرایەوە. ئێستا ئەم تەکنەلۆژیایە بە خێرایی زیاد دەکات.
لە بەشی دووەمی بابەتەکە لەسەر تەکنەلۆژیا سەرەکییەکانی ئێستا و گەشەسەندوو لە جیهاندا، لەگەڵمان بن بە ناساندنی کۆمەڵێک تەکنەلۆژیای سەرەوەی تر کە بە خێرایی گەشە دەکەن و کاریگەرییان لەسەر جیهان هەیە.
