تەکنەلۆژیا سەرەکییەکانی جیهان – بەشی یەکەم:
ئێمە لە سەردەمێکدا دەژین کە پێی دەوترێت سەردەمی زانیاری. ڕۆژانە تەکنەلۆژیای نوێ سەرهەڵدەدات بۆ ئەوەی ژیان ئاسانتر و پێشکەوتووتر و باشتر بێت بۆ هەمووان.
خێرایی گەشەسەندنی تەکنەلۆژیا لەمڕۆدا نزیکە لە ڕێژەیەکی بەرچاو. بۆ ڕێکخراوە بازرگانییەکان، تەکنەلۆژیای نوێ یارمەتی کەمکردنەوەی تێچوونەکان و بەرزکردنەوەی ئەزموونی کڕیارەکان و زیادکردنی قازانجەکان دەدات.
تا ساڵی 2030 نزیکەی 50 ملیار ئامێر بە ئینتەرنێتەوە دەبەسترێتەوە. لەگەڵ ئەوەی پەتای Covid-19 سووتەمەنی گەشتی گۆڕینی دیجیتاڵی بازرگانەکان دەدات، ئەو ئامانجە لەوە نزیکترە کە چاوەڕوان دەکرا.
ئاشنابوون بە نوێترین تەکنەلۆژیای ئایتی کلیلی پێشکەوتنی پیشە و دۆزینەوەی دەرفەتی نوێیە.
هەندێک لە نوێترین ڕەوتە سەرەکییەکانی تەکنەلۆژیا:
1. زیرەکی دەستکرد (AI) و فێربوونی ئامێر (ML)
2. ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەی ڕۆبۆتیک (RPA)
3. کۆمپیوتەری کوانتەم
4. واقیعی مەجازی (VR) و واقیعی زیادکراو (AR)
5. بلۆکچەین
6. ئینتەرنێتی شتەکان (IoT)
7. 5G
8. ئاسایشی ئەلیکترۆنی
9. پەرەپێدانی فول ستاک
10. هێزی کۆمپیوتەر
11. داتافیکاسیۆن یان دروستکردنی داتا
12. متمانەی دیجیتاڵی
13. ئینتەرنێتی ڕەفتارەکان
14. شیکاری پێشبینیکراو
15. DevOps
16. چاپی سێ ڕەهەندی
17. AI-وەک-خزمەتگوزاری
18. جینۆمیک
ئێستا، با باس لە ڕەوتەکانی تەکنەلۆژیای سەرەکی بکەین.
1. زیرەکی دەستکرد (AI) و فێربوونی ئامێر (ML)
زیرەکی دەستکرد کە بە AI ناسراوە، دە ساڵ لەمەوبەر دەستی کرد بە پەیداکردنی ناوبانگ. تا ئێستا خاو نەبووەتەوە و هێشتا یەکێکە لە تەکنەلۆژیا پێشەنگەکانی ساڵی 2022-2023.
زیرەکی دەستکرد بەردەوام لە پەرەسەندندایە و بەرنامە نوێیەکانی ئەم تەکنەلۆژیایە سەرهەڵدەدات بەردەوامە لە دەرکەوتنی گۆڕەپانەکەدا. بەناوبانگترین بەرنامەکانی AI لەمڕۆدا بریتین لە ناسینەوەی وێنە و قسەکردن، بەرنامەکانی گەشتکردن، یاریدەدەری دەنگی وەک سیری و ئەلێکسا و زۆر شتی تر.
ڕێکخراوەکان بەدوای بەکارهێنانی زیرەکی دەستکرددان بۆ شیکردنەوەی کارلێکەکانی کڕیار و بازرگانی بۆ دەرهێنانی تێڕوانین و دەستنیشانکردنی هۆکارەکان.
ئەمەش یارمەتیان دەدات پێشبینی خواست لەسەر خزمەتگوزارییەکانی وەک نەخۆشخانە یان گەشتیاری بکەن و یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی تەرخانکردنی سەرچاوەکان بۆ پڕۆژە جیاوازەکان.
فێربوونی ئامێر (ML) بەشێکە لە زیرەکی دەستکرد و فێربوونی سەرپەرشتیکراو بەکاردەهێنێت بۆ فێربوونی ئەرکە نوێیەکان. ئەمەش بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی بەرچاوی خواست لەسەر کەسانی پیشەیی لێهاتوو، ئەمەش وایکردووە کە ڕەوتێکی سەرنجڕاکێش بێت بۆ سەیرکردن.
بەپێی ئاماری فۆڕێستەر، AI و فێربوونی ئامێر بەرپرسیار دەبن لە 9%ی هەلی کارە نوێیەکان لە ئەمریکا تا ساڵی 2025.
2. ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەی ڕۆبۆتیک (RPA)
ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەی ڕۆبۆتی (RPA) سۆفتوێر و بەرنامەی جۆراوجۆر بەکاردەهێنێت بۆ ئۆتۆماتیکیکردنی پرۆسەکانی بازرگانی وەک کۆکردنەوە و شیکردنەوەی زانیاری، خزمەتگوزاری کڕیار و ئەرکە دووبارەبووەکانی تر کە پێشتر لە ڕێگەی پرۆسەی دەستییەوە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرا.
وەک زیرەکی دەستکرد و فێربوونی ئامێر، RPA تەکنەلۆژیایەکی خێرا گەشەسەندووە و خەریکە زۆرێک لە کارەکان لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا بە ئۆتۆماتیکی دەکات.
مەکینزی شیکاری کردووە کە کەمتر لە 5%ی هەلی کارەکانی ئەمڕۆ دەتوانرێت بە تەواوی ئۆتۆماتیکی بکرێت، بەڵام نزیکەی 60% دەتوانرێت لانیکەم بەشێکی ئۆتۆماتیکی بکرێت.
RPA چەندین بژاردە و ڕێڕەوی پیشەیی نوێ پێشکەش دەکات وەک پرۆگرامەر، بەڕێوەبەری پڕۆژە، شیکارکەری بازرگانی یان ڕاوێژکار.
هەروەها دەرگا بەڕووی کارە مووچە بەرزەکاندا دەکاتەوە کە کێوی فێربوونی مامناوەندیان هەیە لە ڕێکخراوە پێشەنگەکاندا. هەڵبژاردنی ئەم تەکنەلۆژیایە سەرهەڵدەدات وەک جوڵەیەکی پیشەیی دەتوانێت سوودێکی زۆری بۆ تۆ هەبێت.
3. کۆمپیوتەری کوانتەم
کۆمپیوتەری کوانتەم جۆرێکە لە کۆمپیوتەر کە گرنگی بە پەرەپێدانی تەکنەلۆژیای کۆمپیوتەر دەدات لەسەر بنەمای بنەماکانی تیۆری کوانتەم.
ئەم تیۆرە هەڵسوکەوتی وزە و ماددە لە ئاستی ئەتۆمی و ژێر ئەتۆمیدا ڕوون دەکاتەوە. بە واتایەکی تر حیساباتەکان ئەنجام دەدات لەسەر بنەمای ئەگەری دۆخی تەنێک پێش پێوانەکردن لەبری 0 و 1.
کۆمپیوتەری کوانتەم دەتوانێت بە ئاسانی پرسیار بکات، شیکاری بکات و کار لەسەر داتای پێدراو بکات بەبێ گوێدانە سەرچاوە. ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە خۆپاراستن لە کۆڤید-19 و پەرەپێدانی ڤاکسینی نوێ.
ئەم کۆمپیوتەرانە بە شێوەیەکی ڕیزبەندی خێراترن لە کۆمپیوتەرە ئاساییەکان. پێشبینی دەکرێت داهاتی بازاڕی کۆمپیوتەری کوانتەم تا ساڵی 2029 لە 2.5 ملیار دۆلار تێپەڕێنێت.
بۆ چوونە ناو ئەم بوارە پێویستت بە ئەزموونە لە بواری میکانیکی کوانتەم، جەبر هێڵیی، فێربوونی ئامێر و تیۆری زانیاری.
4. واقیعی مەجازی (VR) و واقیعی زیادکراو (AR)
VR و AR نزیکەی دە ساڵە بەناوبانگن. واقیعی مەجازی بەکارهێنەر لە ژینگەیەکی نوێدا نوقم دەکات، لە کاتێکدا واقیعی زیادکراو ژینگەی هەبووی بەکارهێنەر بەرز دەکاتەوە.
لە کاتێکدا کە تا ئێستا بەرنامەکانیان زیاتر پەیوەندییان بە یاری و فلتەرەکانی سۆشیال میدیاوە هەبووە، بەڵام نەرمەکاڵای ھاوشێوەکردنی وەکو کەشتی مەجازی بەکاردێت بۆ ڕاھێنانی کاپتنی کەشتییەکان لە هێزی دەریایی و سوپای ئەمریکا و پاسەوانی کەناراوەکانی ئەمریکا.
لە ساڵی 2019 دا 14 ملیۆن ئامێری AR و VR فرۆشراون. پێشبینی دەکرێت بازاڕی جیهانی ئەم تەکنەلۆجیای بەناوبانگە لە ساڵانی داهاتوودا بگاتە ملیارەها دۆلار، ئەمەش بە مانای هەلی کار زیاترە بۆ کەسانی پیشەگەر لەم بوارەدا.
چاوەڕوان دەکرێت تا ساڵی 2024 واقیعی زیادکراو و واقیعی مەجازی زۆر بە قووڵی لە ژیانی ڕۆژانەماندا تێکەڵ بکرێن لە چاو ئەمڕۆ. ئەوان پۆتانسێل و بەکارهێنانی ئەگەری زۆریان هەیە لە پەروەردە، کات بەسەربردن، ڕاهێنان، بازاڕکردن و چارەسەرکردن یان چاکسازی دوای برینداربوون.
هەروەها بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن ڕێکلامکەران و براندەکانەوە بەکاردەهێنرێت بۆ دروستکردنی ئەزموونی نوێی نوقمکەر بۆ کڕیارەکانیان.
دەستپێکردنی پیشە لە VR یان AR پێویستی بە شارەزایی زۆر نییە. کارامەیی سەرەتایی بەرنامەسازی و بیرکردنەوەی پێشکەوتوو لەگەڵ بینایی وەک کۆمەڵە کارامەیییەک تێکەڵکراوە دەتوانێت یارمەتیت بدات بە ئاسانی پیشەیەک لەم بوارەدا بنیشێتەوە.
5. بلۆکچەین
بلۆکچەین لە بواری دراوی دیجیتاڵی و بیتکۆین و ئەو ئاسایشەی کە دابینی دەکات بەناوبانگ بوو. بەڵام ئاسایش پێشکەش دەکات کە دەتوانێت لە چەند ڕێگەی تردا سوودی هەبێت.
دەتوانرێت بلۆکچەین بەو داتایە پێناسە بکرێت کە تەنها دەتوانیت زیاد بکەیت نەک بیسڕیتەوە یان بیگۆڕیت. ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە زۆرێک لە پارچە داتاکان ‘زنجیر’یەک پێکبهێنن، هەربۆیە ناوی بلۆکچەین لێنرا.
ئەوەی کە داتاکانی ئێستا ناتوانرێت بگۆڕدرێن یان بسڕدرێنەوە، بلۆکچەین دەکاتە تەکنەلۆژیایەکی زۆر پارێزراو. بلۆکچەینەکان لەسەر بنەمای کۆدەنگی دامەزراوە، واتە هیچ کەسێک یان ڕێکخراوێک ناتوانێت کۆنترۆڵی داتاکان بکات.
پێویست ناکات لایەنی سێیەم چاودێری مامەڵەکان بکات. لەگەڵ وەرگرتنی و جێبەجێکردنی بلۆکچەین و جێبەجێکردنی زیاتری پیشەسازییەکان، خواست لەسەر گەشەپێدەرانی لێهاتوو لە بلۆکچەینیش زیادی کردووە.
پێویستی بە ئەزموونی دەستی هەیە لەگەڵ زمانەکانی بەرنامەسازی، زانیاری بنەڕەتی لەسەر OOPS، بنکەدراوەی تەخت و پەیوەندیدار، پێکهاتەی داتا، تۆڕکردن و پەرەپێدانی بەرنامەی وێب.
6. ئینتەرنێتی شتەکان (IoT)
یەکێکە لە تەکنەلۆژیا هەرە ئومێدبەخشەکانی ئەم دەیە. ئەمڕۆ زۆرێک لە ئامێرەکان یان “شتەکان” وای فای چالاکن، واتە دەتوانن پەیوەندی بە ئینتەرنێتەوە بکەن.
ئینتەرنێتی شتەکان تۆڕێکە لە ئامێرە جیاوازەکانی بەستراو. ئامێرەکانی ناو تۆڕەکە دەتوانن پەیوەندی لەگەڵ یەکتردا بکەن و داتا کۆبکەنەوە و بیگوازنەوە لە سەرانسەری تۆڕەکەدا بەبێ دەستێوەردانی مرۆڤ.
سەدان بەرنامەی ژیانی ڕاستەقینەی ئینتەرنێتی شتەکان (IoT) هەیە – لە بەدواداچوونی چالاکییەکان بە بەکارهێنانی ئامێرە زیرەکەکان کە پەیوەندی بە مۆبایلەکەتەوە دەکەن، تا چاودێریکردنی دەرگای ماڵەکەت لە دوورەوە یان داگیرساندن و کوژاندنەوەی ئەپەکان.
هەروەها بازرگانەکان IoT بەکاردەهێنن بۆ زۆر شت، وەک چاودێریکردنی چالاکییەکان لە شوێنە دوورەکاندا لە ناوەندێکی ناوەندییەوە و پێشبینیکردنی کەی ئامێرێک دادەبەزێت بۆ ئەوەی پێش ئەوەی زۆر درەنگ بێت ڕێوشوێنی چاکسازی بگیرێتەبەر.
پێشبینی دەکرێت تا ساڵی 2030 زیاتر لە 50 ملیار ئامێر لە ڕێگەی ئینتەرنێتی شتەکانەوە بەیەکەوە ببەسترێتەوە. خەرجی جیهانی بۆ ئەم نوێترین تەکنەلۆژیایە لە دوو ساڵی داهاتوودا دەگاتە 1.1 تریلیۆن دۆلار.
ئینتەرنێتی شتەکان لە ئێستادا لە قۆناغی سەرەتاییدایە و لە داهاتوویەکی نزیکدا بەردەوام دەبێت لە گەشەسەندنی خێرا. پێویستی بە زانیاری هەیە لەسەر زیرەکی دەستکرد و بنەماکانی فێربوونی ئامێر، هەروەها ئاسایشی زانیاری و شیکاری داتا.
7. تەکنەلۆژیای 5G
تەکنەلۆژیای 5G توانای گۆڕینی شێوازی سەیرکردنی جیهانی ئۆنلاینمان هەیە. تەکنەلۆژیای 3G و 4G شێوازی کارلێککردنمان لەگەڵ ئامێرە مۆبایلەکاندا گۆڕی، ئەمەش وایکرد گەڕانی خێراتری ئینتەرنێت و خزمەتگوزاری لەسەر بنەمای داتا و زیادکردنی باند ویت بۆ پەخشی ڕاستەوخۆ.
ئامانجی 5G شۆڕشێکە لە کارلێکە مەجازییەکانمان لە ڕێگەی تێکەڵکردنی تەکنەلۆژیای AR و VR و ئەزموونی یاریکردنی باشتر لەسەر بنەمای هەور. هەروەها لە کارگە و کۆمپانیاکان بۆ چاودێریکردن و ئاسانکردنی کارەکانی بەکاردەهێنرێت.
هەروەها 5G لە سەلامەتی ڕێگاوبان و جێبەجێکردنی یاسا و کۆنترۆڵکردنی تۆڕی زیرەک و ئەزموونی فرۆشتنی تاکەکەسی زیرەک بەکاردەهێنرێت، لە شێوەی کامێرای ڕاستەوخۆی کوالێتی بەرز.
کۆمپانیاکانی پەیوەندییەکان لە سەرانسەری جیهان کار لەسەر دروستکردنی خزمەتگوزاری و ئامێری ئامادەکراوی 5G دەکەن. ئەم تەکنەلۆژیایە لە ساڵی 2020 لە شوێنە هەڵبژێردراوەکاندا ڕاگەیەندرا و بڵاوکرایەوە. ئێستا ئەم تەکنەلۆژیایە بە خێرایی زیاد دەکات.
لە بەشی دووەمی بابەتەکە لەسەر تەکنەلۆژیا سەرەکییەکانی ئێستا و گەشەسەندوو لە جیهاندا، لەگەڵمان بن بە ناساندنی کۆمەڵێک تەکنەلۆژیای سەرەوەی تر کە بە خێرایی گەشە دەکەن و کاریگەرییان لەسەر جیهان هەیە.
