ئیکیگای، گرنگییەکەی و چۆنیەتی کارکردنی لە ژیاندا:
ئیکیگای چییە؟ لەوانەیە هێشتا ئەم پرسیارە بە مێشکتدا نەهاتبێت. ئیکیگای چەمکێکی فەلسەفی کۆنە کە کاریگەری لەسەر ژیانی خەڵکی ژاپۆن هەبووە. هەندێک پێیان وایە ئەم چەمکە هۆکاری بەختەوەری و تەمەن درێژی ژاپۆنییەکانە. بۆیە بە هیچ شێوەیەک سەیر نییە کە ئەم چەمکە لە کولتوری ڕۆژئاواشدا بەکاردێت.
لەم وتارەدا لە سەرچاوەی ئەم چەمکە فەلسەفییە دەکۆڵینەوە. هەروەها گرنگی و مانای ئیکیگای و چۆنیەتی جێبەجێکردنی لە ژیاندا ڕوون دەکەینەوە. بۆیە ئەگەر ئارەزووی چەمک و کولتوری ژاپۆنی دەکەیت، تا کۆتایی ئەم بابەتە لەگەڵمان بمێنەرەوە.
مانای ئیکیگای چییە؟
ئەم چەمکە ژاپۆنییە بە واتای “هۆکاری بوون” دێت. لە زمانی ژاپۆنیدا “ئیکی” بە واتای “ژیان” دێت و “گای” هاوتایە لەگەڵ “بەها” یان “هەبوونی بەها”. لە ڕاستیدا ئیکیگای ئامانجی ژیانتە، ئەو شتەی کە دڵخۆشت دەکات و پاڵنەرێکە بۆ ئەوەی هەموو ڕۆژێک لە خەو هەڵبستیت.
هەروەها ئیکیگای مانای دیکەی هەیە کە هەندێکیان بریتین لە:
- ئامانجی ژیان
- ئەوەی ژیان شایانی ژیان دەکات
- مانای ژیان
- ئەوەی بۆی دەژیت
- بەختەوەری
لە کولتوری ژاپۆنیدا ئیکیگای بە مانای دۆزینەوەی بەختەوەری و خۆشگوزەرانی لە ژیاندا دێت، لە کاتێکدا لە ڕۆژئاوا ئەم چەمکە زۆرجار بۆ دۆزینەوەی کارێکی ئایدیاڵی مرۆڤەکان بەکاردەهێنرێت. بەپێی لێکدانەوەی ڕۆژئاوایی بۆ ئەم چەمکە ژاپۆنییە، کاری خەونی هەموو کەسێک 4 تایبەتمەندی هەیە:
- حەزت لەوە
- تۆ ئەو لێهاتووییەت هەیە
- دەتوانیت پارەی بۆ وەربگریت
- دونیا پێویستی پێیەتی
سەرچاوەی ئیکیگای:
سەرچاوەی چەمکی فەلسەفی ئیکیگای دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی زێڕینی هییان لە ژاپۆن. لەگەڵ سەرەتای ئەم قۆناغەدا سەردەمی کۆنی ژاپۆن کۆتایی هات و سەردەمی فیۆداڵی دەستی پێکرد. ئەم قۆناغە لە ساڵی 794 دەستی پێکردووە و لە ساڵی 1185 کۆتایی هاتووە. لە سەردەمی هییاندا ئایینی بودا و ئەدەبی ژاپۆنی و چەمکە فەلسەفیەکانی وەک ئیکیگای زۆر پەرەیان سەند.
ئەمڕۆ ئەم چەمکە کۆنە ژاپۆنییە زۆرترین جار لە دوورگەی ئۆکیناوادا بڵاوبووەتەوە. ئەم دوورگەیە دەکەوێتە باشووری ژاپۆن و زۆربەی ئەو کەسانەی کە تەمەنیان لە سەرووی 100 ساڵەوەیە لە جیهاندا لەوێ دەژین. بەڵام ئیکیگای تەنها تایبەت نییە بە نەوەی بەتەمەنی خەڵکی ژاپۆن، بەڵکو لە نێو نەوە گەنجەکانی ژاپۆنی کە لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات دەژین، دەتوانیت کەسانێکیش بدۆزیتەوە کە ئارەزووی ژیانێکی کارکردنی مانادار دەکەن.
بۆچی ئیکیگای گرنگە؟
هەڵسەنگاندنی تەمەنی چاوەڕوانکراو لە ژاپۆن زیاترە لە ناوچەکانی تری جیهان و ژنان بە تێکڕا ٨٨ ساڵ و پیاوان ٨١ ساڵ دەژین. هەرچەندە ناکرێت ڕۆڵی ڕێجیمێکی تەندروست ژاپۆنی پشتگوێ بخرێت، بەڵام زۆرێک لە ژاپۆنییەکان پێیان وایە ئیکیگای نهێنی تەمەن درێژی و ژیانی خۆشیان.
جگە لەوەش هۆشیارییەک لە ئیکیگای یارمەتیت دەدات بۆ:
- شێوازی ژیانی ئایدیاڵت دیزاین بکە
- هاوسەنگی نێوان کار و ژیانی تەندروست
- بەهێزکردنی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان لە شوێنی کاردا
- بەدوای خەونەکانی پیشەیی خۆتدا بگەڕێ
- چێژ لە کارکردن وەربگرە
هەر کەسێک بە ناسینی ئیکیگاکەی خۆی و تێگەیشتن لە ماناکەی، دەتوانێت لە کارە خەونەکانی نزیک بێتەوە و ئەو کارانە بکات کە جیهان پێویستی پێیەتی. بۆ نموونە بیهێنە بەرچاوت کە تۆ حەزت لە چێشت لێنان یان مۆسیقایە و هەموو ڕۆژێک لە خەو هەڵدەستیت بۆ ئەوەی زۆربەی ڕۆژەکەت بۆ چێشت لێنان یان ژەنینی مۆسیقا تەرخان بکەیت. لەم حاڵەتەدا لە ڕۆژدا بە پاڵنەر و جۆش و خرۆشەوە لە خەو هەڵدەستیت و شەوانە بە هیوای سبەینێیەکی ورووژێنەرەوە دەخەویت.
ئیکیگای یارمەتیت دەدات بەسەر کاتە سەختەکاندا تێپەڕیت بە هیوای سبەینێیەکی باشتر و هاوسەنگی دروست بکات لە نێوان شکست و سەرکەوتنەکانی ژیاندا، لە ئەنجامدا ژیانێکی درێژ و کوالیتی.
4 هەنگاوی گرنگ بۆ گەیشتن بە ئیکیگای:
هەنگاوی یەکەم: وەڵامدانەوەی 4 پرسیاری گرنگ
1. حەزت لەچییە؟
وەڵامی ئەم پرسیارە دەتوانێ ئەو چالاکییانە دیاری بکات کە زۆرترین خۆشی لە ژیاندا بۆ ئێمە هێناوە و وایان لێکردووین لە هەموو کاتێک زیاتر هەست بە زیندوویی و ڕازیبوون لە ژیان بکەین. چالاکییە دڵخوازەکانی خەڵک جیاوازن، بۆ نموونە:
- بەلەم سواری
- هۆنراوە
- شەخەوانی
- گۆرانی وتن
- خوێندنەوەی ڕۆمانی مێژوویی
- بەسەربردنی کات لەگەڵ هاوڕێیان
ئەمە هیچ شتێکی خراپ نییە. تەنها گرنگە ڕێگە بە خۆمان بدەین بە قووڵی بیر لەو شتانە بکەینەوە کە حەزمان لێیە و خەمی ئەوەمان نەبێت کە باش نەبین لێیان.
2. لە چی شتێکدا باشی؟
لە وەڵامی ئەم پرسیارەدا دەتوانیت باسی ئەو لێهاتووییانەی فێربوویت، خولیاکانت، یان تەنانەت ئەو بەهرانەی لە منداڵییەوە نیشانت داوە. ئەم وەڵامە پەیوەندی بە بەهرە و تواناکانتەوە هەیە. لەوانەیە ئەم تایبەتمەندیانە پەیوەندییان بە ئارەزووەکانت و پێداویستییەکانی کۆمەڵگا و هیچ پەیوەندییەکی بەو کارەوە نەبێت کە پارەت پێدەدرێت بۆ ئەنجامدانی.
3. جیهان پێویستی بە چییە؟
لەم پرسیارەدا جیهان هەموو جیهان نییە، بەڵکو ئەو کۆمەڵگە بچووکەیە کە تۆ لەگەڵیدا پەیوەندیت هەیە. ئەوەی جیهان پێویستی پێیەتی، بە پێی بیرکردنەوەکانی ئەوانی تر بۆ تۆ و پێداویستییەکانی دەوروبەرت دیاری دەکرێت. ئەم پێداویستیانە جیاوازن، لە پەرستارییەوە تا کاری خۆبەخشی. وەڵامی ئەم پرسیارە پەیوەستە بە کەسانی تر و پەیوەندی تۆ لەگەڵیان و مەرج نییە هەمان پێداویستییەکانی خۆت بێت.
4. پارە بۆ چی وەردەگریت؟
وەڵامی ئەم پرسیارە دیاری دەکات کە کەسانی تر ئامادەن پارەی چی بدەن. لەوانەیە تۆ حەزت لە شیعر نووسین بێت یان شاخەوانێکی بەتوانای بەرد بیت، بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە کە دەتوانیت پارەت پێبدرێت بۆ ئەنجامدانی ئەم کارانە. وەرگرتنی پارەی بەرژەوەندی یان بەهرەکانمان پەیوەستە بە هۆکاری جۆراوجۆری وەک باری ئابووری وڵات و پێویستی کۆمەڵگا بۆ ئەو چالاکییانە.
هەنگاوی دووەم: کۆکردنەوەی مێشک بۆ ژیانێکی باشتر
کاتێک بۆ بیرکردنەوە لە ڕۆژە ئایدیاڵەکەت تەرخان بکە. ئەمەش یارمەتیت دەدات بۆ دۆزینەوەی ئیکیگای خۆت و مانای ڕاستەقینەی ژیانت. بیر لەوە بکەرەوە کە لەم ڕۆژە ئایدیاڵەدا:
- تۆ چیت لەبەر کردووە؟
- تۆ قسە بۆ کێ ئەکەێ؟
- چی دەکەیت؟
- هەست بە چی دەکەیت؟
- چی وا دەکات هەست بە باشی بکەیت لە کارەکەتدا؟
لەگەڵ بینینی ڕۆژە ئایدیاڵەکەتدا، وەڵامی ئەو پرسیارانەی سەرەوە بنووسە. پاشان سەیری وەڵامەکانتان بکەن. هەندێک کات بەسەر بەرە بۆ کۆکردنەوەی مێشک و نووسینی گۆڕانکاری بچووک کە دەتوانن یارمەتیت بدەن بۆ گەیشتن بە ئامانجەکەت. ئاساییە لەم ماوەیەدا تووشی گومان، ترس، یان بیری نەرێنی ببیت. بەڵام ڕووبەڕووبوونەوەی داهاتوو لەڕادەبەدەر چالاکە، بەڵام نابێت ڕێگە بدەیت گومان زاڵ بێت بەسەرتدا. تۆ بەهێزتر و نەرمتریت لەوەی بیری لێدەکەیتەوە.
هەنگاوی سێیەم: لێکۆڵینەوە بکە بۆ دۆزینەوەی ئیکیگاکەت
دوای خەیاڵکردنی ڕۆژێکی ئایدیاڵ، پێویستە ئاگاداری واقیعەکەش بیت. کەواتە خوێندنەوە و لێکۆڵینەوە لەسەر ئامانجەکانت و شێوازەکانی گەیشتن بەو ئامانجانە. بۆ نموونە ئەگەر دەتەوێت ببیتە فۆتۆگرافەرێکی پرۆفیشناڵ، پرسیار لە کارەکانی فۆتۆگرافی بکە.
لەوانەیە لەم قۆناغەدا بگەیتە ئەو ئەنجامەی کە تۆ لەگەڵ ئەو شتەی کە خەیاڵت پێیدا بوو ناگونجێت. لەوانەیە پێویستت بە تاقیکردنەوەی چەندین پیشە و لێهاتوویی هەبێت بۆ دۆزینەوەی ئیکیگاکەت.
هەنگاوی چوارەم: هەنگاو بنێ بۆ قبوڵکردنی ئیکیگاکەت
دوای پلاندانان کاتی جێبەجێکردنە. بۆ ئەوەی بگەیتە ئیکیگاکەت، پێویستە 4 شت بکەیت:
1. دروستکردنی ئامانجی بچووک:
بۆ پێشکەوتن پێویستە ئامانجی کورتخایەن دروست بکەیت کە لە کۆتاییدا بەرەو ئامانجی کۆتاییت ببات.
2. پلان:
ئامانج و پلانەکانت لە شوێنێک بنووسە و جارجارە پێشکەوتنەکانت بزانە.
3. دروستکردنی تیمێکی پشتگیری:
بۆ دروستکردنی تیمێکی پشتیوانی دەتوانیت یارمەتی لە ڕاهێنەر و مامۆستا و کەسانی پیشەگەری تر وەربگریت کە پێش خۆت گەیشتوونەتە ئامانجە دڵخوازەکانت.
4. دەست پێبکە:
دوای ئەو هەموو پلانە خۆت تاقی بکەرەوە. هەنگاو بنێ بۆ پێشەوە و هەوڵبدە بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی ژیانت.
ناوبەناو پێشکەوتنەکانت بزانە. ڕەنگە هەندێک جار وا بیر بکەیتەوە کە کاتت تەواو نییە یان دەترسیت لە گەیشتن بە ئامانجەکەت و نائومێد بیت، بەڵام نابێت هیوا لەدەست بدەیت. تۆش دەتوانیت بە هەنگاوی بچووک و کەمێک مەشق و سەبرەوە ئیکیگاکەت بەدەست بهێنیت.
ناساندنی کتێبێک دەربارەی چەمکی ئیکیگای:
زۆرێک لە چەمکەکان بە شێوەی بابەتێک ڕوون ناکرێنەوە و پێویستە سەرچاوەی تر بخوێنرێتەوە بۆ ئەوەی لێیان تێبگەین. لەبەر ئەوەی ئیکیگای چەمکێکی فەلسەفی قووڵە، باشتر وایە سەرچاوە نووسراوەکانیش لەسەری بخوێنرێتەوە. هەر لەبەر ئەم هۆکارە لەم بەشەدا کتێبێک دەربارەی ئەم چەمکە ژاپۆنییە دەناسێنین.
کتێبی ئیکیگای؛ نهێنی ژاپۆنییەکان لە ژیانێکی درێژ و بەختەوەردا
نووسەران: هیکتۆر گارسیا، فرانسیس میرالێس
بۆ لێکۆڵینەوە لە ئیکیگای، نووسەرانی ئەم کتێبە چوونەتە لای دانیشتوانی گوندێکی ژاپۆنی کە زۆرترین ژمارەی کەسانی تەمەن 100 ساڵ لە جیهاندا هەیە و چاوپێکەوتنیان لەگەڵدا کردوون. گارسیا و میرالێس پرسیاریان لە خەڵکی بەساڵاچووی ژاپۆن کرد کە چۆن دەخۆن، چۆن کار دەکەن، یان چۆن پەیوەندی کۆمەڵایەتی دەکەن بۆ ئەوەی نهێنی بەختەوەرییان لە ژیاندا بزانن.
لە بەشی بیرکردنەوەی ئەرێنی ماڵپەڕی بۆزانین، بابەتی زۆرمان هەیە سەبارەت بە یاساکانی بەڕێوەبردنی گەردوون، کە بە زانینی دەتوانیت ڕەوتی ژیانت و لەوانەیە کەسانی دیکە بگۆڕیت. بابەتەکان بریتین لە: یاسای ڕاکێشان، سوپاسگوزاری، لێخۆشبوون لە خۆت، مێدیتەیشن و هتد.
